Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi segja í tilkynningu um úrskurð umboðsmanns Alþingis um stöðvun hvalveiða í sumar að ekki  verði annað ráðið en að ásetningur ráðherra hafi staðið til þess að virða að vettugi mikilsverð réttindi Hvals hf og skyldur ráðherra sem framkvæmdavaldshafa. Samtökin segja það til mikillar umhugsunar þegar ráðherra gengur svo um grundvallarréttindi fólks og fyrirtækja.  

Niðurstaða umboðsmanns var að mati SFS að ákvörðun matvælaráðherra að stöðva tímabundið veiðar á langreyðum við Ísland 20. júní sl. hafi farið í bága við lög og matvælaráðherra hafi ekki gætt að meðalhófi við ákvörðun sína, sem honum beri að gera samkvæmt skráðum og óskráðum meginreglum stjórnsýsluréttar.

Niðurstaðan sé í fullu samræmi við málflutning Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi (SFS) og lögfræðilegt álit lögmannsstofunnar LEX sem SFS aflaði í kjölfar ákvörðunar ráðherra og birti hinn 27. júní sl. 

Ráðherra hunsaði ráðleggingar eigin sérfræðinga

Þá hafi ráðherra virt „að vettugi ráðleggingar sérfræðinga ráðuneytis síns sem töldu m.a. nauðsynlegt að (i) rannsaka með sjálfstæðum hætti allar mögulegar tillögur til breytinga á reglugerð og áhrif þeirra, (ii) huga að meðalhófi og (iii) gæta að andmælarétti Hvals hf. Þegar hin ólögmæta ákvörðun ráðherra lá fyrir töldu sérfræðingar ráðuneytisins einnig rétt að vekja máls á mögulegri skaðabótaábyrgð sem af ákvörðun þessari gæti kviknað.“

Vitnað er til minnisblaðs frá skrifstofu sjálfbærni í matvælaráðuneytinu til ráðherra, dags. 12. júní, þar sem reifaðar voru ýmsar hugmyndir að mögulegum breytingum á reglugerð. Hvergi var þar að finna umfjöllun um bann við veiðum þetta sumarið. Þar sagði hins vegar orðrétt: „Öll reglusetning á grundvelli þeirra heimilda ráðherra sem að framan eru rakin þarf, auk lagaáskilnaðarreglna, að uppfylla kröfur um réttmæti og meðalhóf og rannsóknarskyldu ráðuneytisins. Í því felst að allar ákvarðanir þurfa að vera hófstilltar og byggjast á málefnalegum sjónarmiðum auk þess að vera reistar á viðeigandi og fullnægjandi upplýsingum.“

Vitnað er frekar í minnisblaðið, en bannið var sett á daginn áður en veiðarnar áttu að hefjast og þar segir: „Hinn skammi frestur og þeir fjárhagslegu hagsmuna [sic] leyfishafa af því að geta skipulagt starfsemi sína í samræmi við gildandi lög og reglur setja því nokkrar skorður við hversu langt er hægt að ganga vegna núverandi vertíðar“.

Loks segir í minnisblaði skrifstofunnar: „Ákveði ráðherra að nýta þær reglugerðarheimildir sem tilgreindar eru að framan er lagt til að undirstofnunum ráðuneytisins verði umsvifalaust falið að afla nauðsynlegra sérfræðilegra upplýsinga um þau atriði sem til greina kemur að kveða á um í reglugerð. Þá er æskilegt að gefa leyfishafa kost á að tjá sig um fyrirhugaðar reglugerðarbreytingar og lýsa afstöðu sinni til þeirra, þar á meðal að upplýsa hvort og þá hvaða tjóni félagið telji sig verða fyrir ef af reglugerðarbreytingum verði.“

Í öðru minnisblaði sömu skrifstofu frá 20. júní er varað við því að viðbúið sé að látið verði reyna á lögmæti stöðvunarinnar fyrir dómstólum eða umboðsmanni alþingis og segir að ekki sé unnt að segja fyrir um niðurstöðu þess og um bótaábyrgð ríkisins gæti verið að ræða. Er mælt með því að aflað verði utanaðkomandi lögfrfæðiálits um það.

Fyrir bæjarráð voru í morgun lagðar drög að reglum um vetrarþjónustu á Torfnesi til umræðu og samþykktar svo og minnisblað sviðsstjóra umhverfis- og eignasviðs um kostnað.

Reglurnar voru ekki afgreiddar og kostnaðurinn hefur ekki verið upplýstur en bæjarráðið fól bæjarstjóra að ræða við forsvarsmenn Vestra vegna málsins með hliðsjón af umræðum í bæjarráði.

Ekki kemur fram hverjar reglurnar eiga að vera.

Alls bárust 4.110 tonn af botnfiski að landi í Suðureyrarhöfn á síðasta ári samkvæmt yfirliti Fiskistofu. Athyglisvert að eingöngu var um veiðar með öngli að ræða, línuveiðar, handfæri og sjóstangveiði.

Fjórir bátar voru á línuveiðum. Aflahæstir þeirra voru Einar Guðnason ÍS sem landaði 2.250 tonn á árinu og Hrefna ÍS aflaði 877 tonnum.

Strandveiðibátar á handfærum lönduðu nærri 400 tonnum í Suðureyrarhöfn í sumar.

Tekjur Ísafjarðarbæjar af fasteignaskatti á íbúðarhúsnæði er samkvæmt fjárhagsáætlun 2024 talinn skila 330 m.kr. í tekjur. Skatturinn var árið 2021 197 m.kr. og hefur hækkað um 67% á þessum þremur árum. Álagningarprósentur er nánast þær sömu á þessum tíma, þó hefur álagning á íbúðarhúsnæði lækkað úr 0,56% í 0,54% af fasteignamati. Fasteignaskattur af atvinnuhúsnæði er 1,65% öll árin og 1,32% af öðru húsnæði.

Heildartekjur af fasteignaskatti hækka úr 375 m.kr. árið 2021 í 565 m.kr. í ár eða um 190 m.kr.

Meginskýringin á hækkuðum tekjum af fasteignaskattinum er hækkun fasteignamatsins. Frá árinu 2020 til 2024 hefur fasteignamat í Ísafjarðarbæ hækkað um samtals 81% og frá árinu 2021 til 2024 er hækkunin 63%.

Fasteignaskatturinn af öllum fasteignum hækkar um 11% frá fyrra ári. Tekjurnar eru áætlaðar verða 565 m.kr. á þessu ári en voru 515 m.kr. á því síðasta. Hækkunin er heldur meiri á íbúðarhúnæði en öðru húsnæði eða nærri 12%.

úr greinargerð með fjárhagsáætlun.

Veðurstofa Íslands vekur athygli á því að frostlaust hafi verið til fjalla síðan á miðnætti, aðfaranótt sunnudags. Spáð er áframhaldandi hlýindum næstu daga og er spáð rigningu í kvöld og nótt, mestri á sunnanverðum Vestfjörðum, Snæfellsnesi og suðvestanverðu landinu. Leysingin eykst með rigningunni og er spáð mikilli leysingu í kvöld og nótt. Jafnframt eykst hætta á krapaflóðum og grjóthruni.

Ekki er mikill snjór ofan við byggð á svæðinu og því ekki búist við stórum krapaflóðum. En vegfarendur og ferðafólk er hvatt til að sýna aðgæslu nærri vatnsfarvegum þar sem krapaspýjur geta borist niður. Íbúar í húsum nærri farvegum með sögu um krapaflóð eru hvattir til þess að sýna aðgæslu og ekki dvelja að óþörfu nálægt farvegunum.

Í fyrramálið dregur úr úrkomu, segir í tilkynningu Veðurstofunnar, og þá jafnframt úr hættu á krapaflóðum.

Þjóðskrá hefur birt íbúatölur í einstökum sveitarfélögum um síðustu áramót. Á Vestfjörðum voru 7.476 manns með lögheimili í fjórðungnum. Íbúum hefur fjölgað frá 1. desember 2020 þegar þeir voru aðeins 7.099 manns um 5,3%. Til samanburðar þá voru um áramótin á Norðurlandi vestra 7.494 manns eða eins 18 manns fleiri en á Vestfjörðum. Fyrir rúmum þremur árum, 1. desember 2020 voru íbúarnir 7.412. Sáralítil fjölgun hefur orðið á Norðurlandi vestra síðustu 3 ár eða aðeins 0,9%. Virðist stutt í að Vestfirðir taki fram úr Norðurlandi vestra hvað íbúafjölda varðar og lyfti sér upp úr því að vera fámennasta landssvæðið.

Litlar breytingar urðu í desember á Vestfjörðum. Í Ísafjarðarbæ fjölgaði um 5 manns og um fjóra í Súðavík. Í Vesturbyggð og Reykhólahreppi fækkaði um fimm manns í hvoru sveitarfélagi um sig.

Í byrjun ársins 2024 voru 3.940 íbúar í Ísafjarðarbæ, 1.190 manns í Vesturbyggð og 1.018 í Bolungavík.

Fiskeldisgjald af eldislaxi er á þessu ári 13,7% hærra en veiðigjald af þorski.

Fiskeldisgjaldið er á þessu ári 37,80 kr/kg af slægðum laxi og veiðigjaldið fyrir þorsk er 26,66 kr/kg af óslægðum fiski. Sé það umreiknað yfir í slægðan þorsk er veiðigjaldið 33,25 kr/kg. Það er sambærilegt við fiskeldisgjaldið af eldislaxinum 37,80 kr/kg.

Gjaldið í ríkissjóð fyrir eldislaxinn er því 4,55 kr/ kg hærra en fyrir þorskinn sem er 13,7%.

59% hærra gjald á fiskeldinu

Þá á eftir að taka tillit til þess að tvær áfangahækkanir, sem þegar hafa verið lögfestar, eiga eftir að koma til framkvæmda. Önnur hækkunin verður á næsta ári og sú seinni á árinu 2026. Þá má ætla að fiskeldisgjaldið verði orðið 52,92 kr/kg af slægðum eldislaxi miðað við þær forsendur sem gilda um útreiknings gjaldsins fyrir 2024. Veiðigjald af veiðum á villtum fiski í sjó er ákveðið samkvæmt sérstökum lögum og eru ekki í þeim nein ákvæði um frekari hækkun gjaldsins heldur er það tengt afkomu í sjávarútvegi og getur hækkað eða lækkað samkvæmt því. Fiskeldisgjaldið er algerlega ótengt afkomu í eldinu.

Því verður fiskeldisgjaldið fyrir 2026 að óbreyttum lögum 59% hærra en veiðigjald fyrir þorsk að óbreyttri afkomu í sjávarútvegi, mikilvægustu fisktegund landsmanna eða 52,92 kr/kg á móti 33,25 kr/kg. Munurinn verður þá 19,67 kr/kg.

Fjölnir var á leið frá Vestmannaeyjum hlaðinn fiski. Var þetta fyrsta ferð hans út á árinu, þar sem hann var nýkominn úr langri viðgerð. Ferðin hafði gengið að óskum og skipið farið að nálgast land þegar slysið vildi til, um kl. 11 að kvöldi þess 9. apríl 1945.

Breskt skip, Larids Growe(?) frá Glasgow, um 2000 tonna flutningaskip, sigldi á Fjölni framanverðan, í myrkri. Fjölnir lagðist þegar á hliðina og sökk á þrem mínútum, eftir því, sem skipverjum á Larids Growe taldist til.

Skipverjarnir á Fjölni sáu engin ljós á Larids Growe, en Fjölnir var með fullum ljósum. Skipstjóri, ásamt tveimur hásetum, var í brúnni er áreksturinn varð. Gat skipstjóri stokkið út á síðuna og komið sér í sjóinn. Annar þeirra, sem var í brúnni með skipstjóra, komst af, en hinn týndist.

Skipstjóri telur, að allir skipverjar, að einum undanskildum, hafi komist frá skipinu. Björgunarflekanum skaut upp þegar skipið var sokkið og komust fjórir skipverjanna, er voru syndir, upp á hann af eigin rammleik. Stýrimanninum, Steinþóri Benjamínssyni var bjargað upp á flekann, en hann var ósyndur. Svo var dimmt að varla sá út úr augunum, en á flekanum var ljós, svo auðvelt var að finna hann.

Breska skipið mun hafa staðnæmst eftir áreksturinn varð, því að þegar skipbrotsmennirnir fimm komu upp á flekann, sást það rétt hjá þeim, og eftir nokkra stund kom bátur frá því og tók þá um borð. Flutti skipið þá síðan til Londonderry á Íslandi. Þar fengu þeir hina bestu aðhlynningu á sjómannaheimili, m.a. ný föt, yst sem innst.

Af tíu manna áhöfn, fórust fimm. 

Af vefsíðunni legstadaleit.com