Enn eru starfandi nokkrir sparisjóðir á landinu, þar á meðal einn á Vestfjörðum, Sparisjóður Strandamanna á Hólmavík.

Í lok hvers árs gefa sparisjóðirnir út dagatal og er óhætt að segja að dagatal ársins 2024 bjóði upp á listsýningu í máli og myndum. Hugmyndin á bak við dagatalið er að kynna ungt og efnilegt listafólk sem býr á landsbyggðinni. Hver einstaklingur fær einn mánuð í dagatalinu, þar sem hann kynnir sig og sína list. Auk þess gefst listafólkinu kostur á að nýta útibú sparisjóðanna fyrir listsýningar eða aðra listtengda viðburði.

Ráðgjöf varðandi dagatalið veitti Arna Guðný Valsdóttir, myndlistarmaður og kennari við listnáms- og hönnunarbraut Verkmenntaskólans á Akureyri.

Þetta er eitt af fjölmörgum verkefnum á sviði lista og menningar sem sparisjóðirnir styrkja í nærumhverfi sínu en hlutverk sparisjóðanna er að standa vörð um hagsmuni landsmanna, styrkja innviði samfélagsins og styðja við félags- og atvinnulíf í heimabyggð.

„Okkur langaði að gera ungu og efnilegu listafólki sem starfar í okkar nærumhverfi hátt undir höfði með því að nýta þennan vettvang til að kynna þau og þeirra hæfileika. Auk þess að styrkja þau í sinni listsköpun og  veita þeim vettvang fyrir listtengda viðburði í gegnum útibú sparisjóðanna. Við erum ótrúlega stolt af útkomunni og samstarfinu við listafólkið og hana Örnu Guðnýju myndlistarmann og kennara,“ segir Guðmundur Tómas Axelsson framkvæmdastjóri Sambands íslenskra sparisjóða.“

Dagatalið má nálgast endurgjaldslaust í útibúum sparisjóðanna.

Fram kom í ræðu Dóróthea Margrét Einarsdóttir aðstoðarskólameistara MÍ við útskrift nemenda á miðvikudaginn að undirbúningur að byggingu nýs verknámshúss er nú kominn á nokkurt skrið og hefur verið skipuð verkefnastjórn sem á að vinna næstu skref. Fulltrúi skólans í verkefnastjórninni er Þröstur Jóhannesson sviðsstjóri verknáms í MÍ og húsasmíðakennari til margra ára. Ásamt Þresti sitja í verkefnastjórninni fulltrúar frá mennta- og barnamálaráðuneytinu og Framkvæmdasýslu ríkisins. Heiðrún sagði það væri „mikið tilhlökkunarefni að sjá þessa undirbúningsvinnu hefjast af fullum krafti og veitir okkur mikilvægan byr í seglin fyrir áframhaldandi vöxt og velferð skólans.“

fleiri nemendur af sunnanverðum Vestfjörðum

Í byrjun haustannar fóru nýnemar að venju í nýnemaferð og heimsóttu að þessu sinni Arnarfjörð, Bíldudal og Tálknafjörð líkt og í fyrra. Heiðrún sagði að ferðin hafi heppnast vel og „finnum við í MÍ sífellt betur hve bættar samgöngur milli norður- og suðursvæðanna skipta miklu máli þegar kemur að því að efla tengslin. Það má líka sjá í nemendahópnum en nokkuð stór hópur af Suðurfjörðunum stundar nú nám við skólann og býr hluti hópsins á heimavistinni.“

50 ár í vor frá fyrstu útskrift

Heiðrún vék að því í ræðu sinni að í vor verða merk tímamót í sögu skólans. 50 ár verða þá liðin frá því að fyrstu nemendur luku námi í MÍ og útskrifuðust úr Menntaskólanum á Ísafirði. Stefnt er að því að afmælinu verði gerð góð skil á útskriftardegi vorannar 25. maí 2024. Unnið er að stofnun sérstakrar afmælisnefndar til að undirbúa og skipuleggja hvernig tímamótunum verður fagnað. 

„Menntaskólinn á Ísafirði heldur áfram að vaxa og dafna og leggja stjórnendur skólans sig fram um að skólinn sé góður vinnustaður fyrir bæði nemendur og starfsfólk. Þessu markmiði er m.a. fylgt eftir með gerð samskiptasáttmála sem og með reglulegum mannauðsmælingum frá HR Monitor og hefur skólinn nú hlotið viðurkenningu fyrir að vera mannauðshugsandi vinnustaður.“

Arctic Fish segir í tilkynningu í gær, sem birt var eftir að lögreglan á Vestfjörðum hafði hætt rannsókn á stroki í kví fyrirtækisins í ágúst, að fyrirtækið hafi lagt í mikla vinnu við að endurskoða vinnulag með það að markmiði að lágmarka áhættu á stroki.

„Meðal annars höfum við ákveðið að hætta að nota þá tegund af fóðurdreifurum sem ollu gatinu. Við erum að innleiða nýtt rafrænt gæðakerfi og viðhaldskerfi sem bætir vinnubrögð. Aukin áhersla verður á þjálfun starfsfólks og farið hefur verið yfir framkvæmd ljósastýringa til að koma í veg fyrir kynþroska.

Þá höfum við búið til nýtt starf í fyrirtækinu, starf framkvæmdastjóra eldis og fengið til liðs við okkur í það starf John Gunnar Grindskar sem hefur áratuga reynslu úr fiskeldi hjá móðurfyrirtæki okkar í Noregi.

Við höfum einnig sett upp áætlanir og tryggt okkur búnað með það að markmiði að halda lúsaálagi niðri.“

COP28: auka fiskeldi um 75%

Þá segir að þessar aðgerðir miði að því að lágmarka umhverfisáhrif af starfseminni. Lax alinn í sjó sé með hvað lægst kolefnisfótspor af framleiddu próteini sem völ er á. Það er því mikilvægt til að tryggja heiminum fæðu að nýta bláu akrana, sjóinn til að framleiða matvæli.

Ein af niðurstöðum COP28 loftslagsráðstefnunnar, sem nýverið lauk, var að það þyrfti að auka sjálfbært sjóeldi um 75% til ársins 2040 segir í tilkynningu fyrirtækisins. „Í því liggja gríðarleg tækifæri fyrir samfélögin hér á Vestfjörðum og Ísland allt. Við í Arctic Fish ætlum að halda áfram að taka þátt í þeirri vegferð og rísa undir því trausti sem okkur hefur verið sýnt með því að fá aðgengi að fjörðum Vestfjarða.“

Miðvikudaginn 20. desember fór fram brautskráning frá Menntaskólanum á Ísafirði. Athöfnin fór fram í Ísafjarðarkirkju og var henni jafnframt streymt af Viðburðastofu Vestfjarða.

Á haustönn voru 448 nemendur skráðir í nám við skólann. Alls voru 184 nemendur í dagskóla og þar af 57 nýnemar. Aðrir nemendur stunduðu dreifnám eða fjarnám. Yngsti nemandinn er 14 ára og sá elsti 65 ára. Margir nemendur eru með annan tungumála- og menningarbakgrunn en íslenskan og í dagskóla er hlutfall þeirra 25%. Um helmingur dagskólanemenda skólans stundar nám á starfs- eða verknámsbrautum og er það svipað hlutfall og undanfarnar annir.

Alls brautskráðust 32 nemendur frá skólanum að þessu sinni. Af þeim voru 5  dagskólanemendur, 16 dreifnámsnemendur og 11 nemendur í fjarnámi með MÍ sem heimaskóla.

Nemendurnir 32 útskrifuðust af 13 námsbrautum:

• 1 nemandi úr grunnnámi rafiðngreina 
• 6 nemendur úr húsasmíði
• 3 nemendur úr iðnmeistaranámi 
• 1 nemandi af sjúkraliðabraut
• 1 nemandi af sjúkraliðabrú
• 1 nemandi af skipstjórnarbraut A 
• 3 nemendur af skipstjórnarbraut B
• 1 nemandi úr stálsmíðanámi 
• 1 nemandi með viðbótarnám við smáskipanám 
• 18 nemendur með stúdentspróf (4 af félagsvísindabraut, 1 af náttúruvísindabraut, 8 af opinni stúdentsbraut og 4 með stúdentspróf af fagbraut) 
   

Fimm nemendur fengu verðlaun við brautskráninguna:

Baldur Freyr Gylfason hlaut verðlaun fyrir góðan árangur í grunnnámi rafiðna.

Fríða Ástdís Steingrímsdóttur hlaut verðlaun fyrir seiglu í námi.

Jón Karl Ngosanthiah Karlsson hlaut verðlaun fyrir góða þátttöku í félagsstörfum.

Lára Ósk Pétursdóttir hlaut verðlaun fyrir góðan námsárangur.

Roberta Soparaite hlaut verðlaun fyrir góðan árangur í húsasmíðanámi.

Skólameistari er Heiðrún Tryggvadóttir.

Mustela vison er latneskt heiti þessarar dýrategundar af marðarætt. Minkurinn er oftast dökkbrúnn með   hvítar skellur á neðanverðum kjálkanum og hálsi og milli fram- og afturfóta. Karldýrið er oftast u.þ.b. 1,2 kg og læðurnar helmingi léttari. Dýrin eru upprunalega komin frá Norður-Ameríku um Evrópu á fyrstu árum 20. aldar. Þeir voru aldir vegna skinnanna, en margir sluppu og lifa villtu lífi víða í álfunni norðanverðri. Hingað voru hinir fyrst fluttir 1931 og fyrstu greni þeirra í náttúrunni fundust 1937 við Elliðaárnar og þá voru fyrstu lögin um minkahald sett.

Árið 1943 kom fram tillaga um að banna það með lögum. Það var ekki fyrr en 1949, að sveitarfélögum var heimilað að banna minkahald í lögunum um eyðingu minka og refa. Þessum lögum var breytt 1955 og 1957. Villiminkur var kominn austur undir Skeiðarársand 1958 og hann dreifðist norður um Vesturland, Norðurland og Austurland. Skeiðarársandur virðist hafa verið náttúruleg hindrun og Öræfingar hafi aðallega fengið mink að austan eftir að samgöngur bötnuðu. Minkurinn dreifðist seinna og hægar um útkjálka, s.s. Vestfirði og norðanlands.

Minkurinn verður kynþroska á fyrsta ári og tímgast strax. Fengitíminn er í mars og byrjun apríl og meðgöngutíminn 6-11 vikur, að meðaltali 7 vikur. Læðurnar makast með 7-10 daga millibili og öll fóstrin fara að þroskast samtímis, þótt feðurnir geti verið margir. Got fer oftast fram í fyrri hluta maí og fjöldi hvolpa er 4-10. Þeir eru blindir, hár- og tannlausir og nærast á mjólk fyrstu 5 vikurnar. Sjónin kemur eftir mánuð og tennur litlu fyrr. Karldýrin koma ekki nálægt uppeldinu.

Minkurinn helgar sér óðul eins og margar aðrar rándýrategundir og merkir með þvagi og skít. Grenin hafa marga útganga, stundum beint út í vatn, því að dýrin synda og kafa vel. Karldýrin eru aðallega á ferðinni á nóttunni en læðurnar eru á ferðinni allan sólarhringinn eftir got.

Fæðan er fjölbreytt, bæði úr sjó og af landi, s.s. marhnútur, sprettfiskur, keilubróðir, hrognkelsi, hornsíli, ufsaseiði, sandsíli, karfi, loðna, síld, skötuselur, tindaskata, keila og krabbadýr. Fuglar, egg, mýs og hunangsflugur eru meðal þess, sem minkurinn étur af landdýrum. Á veturna eru ferskvatnsfiskar einkum á matseðlinum.

Í heildina tekið virðist minkurinn ekki vera eins mikill vágestur og haldið var fram. Hann virðist ekki ógna neinum einstökum stofnum þeirra dýra, sem hann lifir á, eins og haldið var fram fyrrum.

Af vefnum nat.is

Ný rannsóknastofnun lífeyrismála tekur til starfa í ársbyrjun 2024 en samningur um þetta var undirritaður í gær.

Um er að ræða samstarfsvettvang starfandi fræðimanna á sviði lífeyrismála hjá Háskóla Íslands, Seðlabanka Íslands, fjármála- og efnahagsráðuneytinu og öðrum stofnunum eftir atvikum.

Markmiðið er að efla rannsóknir og auka skilning á lífeyrismálum, efna til samstarfs við erlenda fræðimenn, afla upplýsinga og hugmynda um skipan lífeyrismála erlendis og benda á mögulegar lausnir og úrbætur til að bregðast við áskorunum sem lífeyrissjóðir á Íslandi standa frammi fyrir.

Undir samning um stofnunina skrifuðu Jón Atli Benediktsson, rektor Háskóla Íslands, Jón Ólafur Halldórsson, stjórnarformaður Landssamtaka lífeyrissjóða, Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri og Guðrún Þorleifsdóttir, skrifstofustjóri í fjármála- og efnahagsráðuneytinu.

Meðal verkefna verður að halda úti upplýsingavef, skipuleggja vinnustofur fræðimanna til að bera saman bækur sínar og kynna rannsóknir sínar á sviði lífeyrismála, skipuleggja árlega ráðstefnu til að kynna rannsóknaniðurstöður og koma árlega að því að styðja við einn doktorsnema og einn starfsmann til að vinna að rannsóknum er nýst geti íslenska lífeyriskerfinu.

Rannsóknastofnun lífeyrismála verður hýst í Háskóla Íslands og HÍ ber jafnframt ábyrgð á á skuldbindingum hennar.

Orkubúið er nú hefur að bora eftir heitu vatni á Gálmaströnd við Steingrímsfjörð.

Á síðasta ári veitti innviðaráðherra 17 m.kr. styrk til jarðhitarannsókna á Gálmaströnd vegna sértækra aðgerðar. Í henni felast styrkir til sértækra verkefna á sóknaráætlunarsvæðum í samræmi við stefnumótandi byggðaáætlun fyrir árin 2018-2024.

Nú er búið að bora niður á 400 metra dýpi. Á um 380 metra dýpi fannst 25 gráðu heitt vatn og lofar framhaldið góðu um að heitara vatn finnist þegar neðar dregur. Verklok eru áætluð um mánaðamótin janúar-febrúar.

Sigurður Líndal Þórisson verkefnastjóri Sterkra Stranda er afar ánægður með þetta mikla framframaskref og segir að þátttaka svæðisins í brothættum byggðum hafi mikið að segja:

„Án Sterkra Stranda má fullyrða að ekkert hefði orðið af þessu verkefni, en þetta verkefni hefur alla burði til að verða eitt stærsta framfaraskref í innviðauppbyggingu á Ströndum í mörg ár.“