Formaður Landssamtaka sauðfjárbænda segir tillögur landbúnaðarráðherra um lausn á vanda sauðfjárbænda ekki taka heildstætt á vandanum og óttast að stærri bú og yngri bændur muni einna helst taka tilboðinu og bregða búi.

„Ég geri mér því ekki enn grein fyrir því hvernig bændur ætla að bregðast við. Í tillögunum er mikill hvati fyrir að sauðfjárbændur hætti búskap en minni hvati til að þeir fækki fé sem er á allan hátt samfélagslega betra. Þrátt fyrir að erfitt sé að ráða í stöðuna og spá í framtíðina óttast ég að það verði einna helst yngri bændur og stærri bú sem koma til með að taka tilboðinu og hætti sauðfjárbúskap,“ segir Oddný Steina Valsdóttir, bóndi og formaður Landssamtaka sauðfjárbænda, í samtali við Bændablaðið.

Haraldur Benediktsson, fyrsti þingmaður Norðvesturkjördæmis og fyrrv. formaður Bændasamtakanna, segir í viðtali í sama blaði að í tillögum ráðherra felist eyðibýlastefna. Hann segist þó ekkert vilja útiloka starfslok einhverra bænda, en á þeim grunni þurfi þó að reisa einhvern rekstur á jörðunum til framtíðar. „Í sjálfu sér skiptir samfélögin ekki öllu máli hvort menn búa með sauðfé á jörðunum eða stunda þar annan verðmætaskapandi rekstur. Ég vil ekki meiri eyðibýlastefnu. Það var ekki það sem sveitarstjórnir voru að kalla eftir með ályktunum sínum,“ segir Haraldur.

smari@bb.is

Fulltrúar Landssambands fiskeldisstöðva og Landssambands veiðifélaga krefjast þess að Ísafjarðarbær biðji þá opinberlega afsökunar vegna ummæla sem Gísli Halldór Halldórsson bæjarstjóri hefur látið falla um störf starfshóps um stefnumótun í fiskeldi. Ummælin féllu á aukafundi bæjarstjórnar Ísafjarðarbæjar 24. ágúst. Verði bærinn ekki við kröfunni áskilja þeir sér rétt til að fá ummælin ómerkt með öðrum úrræðum.

Þetta kemur fram í bréfi til forseta bæjarstjórnar og formanns bæjarráðs undirritað af Kjartani Ólafssyni stjórnarformanni Arnarlax, Guðmundi Gíslasyni stjórnarformanni Fiskeldis Austfjarða, og Óðni Sigþórssyni frá Landssambandi veiðifélaga. Þremenningarnir sátu í starfshópnum.

Þeir segja að í ummælum Gísla Halldórs felist gróf og ósönn ásökun um að fulltrúi veiðiréttarhafa og fulltrúar laxeldisfyrirtækjanna hafi sýnt af sér óheilindi og óheiðarleika í störfum sínum. Í bréfinu er vísað sérstaklega til orða Gísla Halldórs um að fulltrúarnir hafi „plottað“ og haft „hrossakaup“ sem leiddu til þeirrar niðurstöðu að ekki yrði leyft sjókvíaeldi í Ísafjarðardjúpi.

Í bréfinu segir að Gísla Halldóri hafi verið boðið að draga ummæli sín til baka og leggja fram afsökunarbeiðni en hann hafi hafnað því.

Hér má nálgast upptöku bb.is af fundinum sem vísað er til.

smari@bb.is

Ebitda-hagnaður níu af stærstu út­gerðum lands­ins dróst sam­an á milli ára í öll­um til­vik­um nema einu, sam­kvæmt sam­an­tekt ViðskiptaMogg­ans. Lækk­un­in er á milli 6 og 41% eða um 15% að meðaltali hjá fyr­ir­tækj­un­um níu. Lækk­un­in er svipuð og sem nem­ur styrk­ingu krónu á liðnu ári en hún nam 16%. Jens Garðar Helgason, formaður Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi, segir að í ársreikningum fyrirtækjanna kristallist versnandi staða í sjávarútvegi sem helst er rakin til hækkandi gengis krónunnar.

smari@bb.is

Viðhorf íbúa Ísafjarðarbæjar til skemmtiferðaskipa verða könnuð á næstunni að undirlagi starfshóps um framtíðarskipan komu skemmtiferðaskipa til bæjarins. Könnunin verður rafræn og verður aðgengileg á næstu dögum og mun könnunin standa í tvær vikur. Í könnuninni verður meðal annars spurt um afstöðu íbúa Ísafjarðarbæjar til fjölda þeirra skipa sem sækja bæinn heim, samskipti íbúanna við erlenda ferðamenn og afstöðu þeirra til uppbyggingar aðstöðu vegna komu skemmtiferðaskipa til bæjarins.

smari@bb.is

Sjávarútvegsráðherra hefur mikinn skilning á óánægjuröddum Vestfirðinga með skýrslu stefnumótunarnefndar í fiskeldi. „Já ég hef mjög mikinn skilning á þessu. Ég skil sérstaklega norðanverða Vestfirðina, Djúpið. Þar eru menn að reyna að halda áfram við að byggja upp sitt samfélag og sína innviði. Það gerist meðal annars í gegnum uppbyggingu atvinnugreina. Þannig að ég skil Djúpmenn mjög vel,“ sagði Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir sjávarútvegsráðherra í tíufréttum Sjónvarpsins í gær. Hún benti þó á að áhættumat Hafrannsóknastofnunar er lifandi plagg „þótt sumir vilji sjá það dautt,“ eins og ráðherra orðaði það.

Hún greindi frá, rétt eins og Siguður Guðjónsson forstjóri Hafró gerði í viðtali í bb.is í gær, að áhættumatið fari í alþjóðlega rýni helstu sérfræðinga í fiskeldi.

Ráherra var spurð út í stöðu þeirra fyrirtækja sem hafa kostað miklum fjármunum í undirbúning laxeldis í Djúpinu og hvort að ríkið muni bjóða þeim bætur ef ekkert verður úr laxeldinu. Eigum við ekki aðeins að anda rólega?,“ svaraði ráðherra og sagði alveg ljóst að  í landinu gildi ákveðin lög og réttindi sem tengist stjórnsýslunni, jafnræði og svo framvegis. „Við ætlum bara að byggja upp gott kerfi í kringum fiskeldið. Við ætlum að byggja upp greinina til framtíðar.“

smari@bb.is

Nú stendur yfir úttekt á stöðu strandveiða. Sjávarútvegsráðuneytið fól Sjávarútvegsmiðstöð Háskólans á Akureyri að gera úttektina. Á vef Landssambands smábátaeigenda er greint frá að í bréfi sem útgerðir strandveiðibáta hafa fengið segi að í ljósi þess að meiri reynsla er komin á veiðarnar og breytinga sem hafa orðið í rekstri útgerða á síðustu árum sé mikilvægt að kanna stöðu strandveiða á vertíðinni sem lauk í ágúst.

Strandveiðimenn hörmuðu hlutinn sinn í sumar enda var fiskverð lágt, sérstaklega fyrripart sumars.

Landssambandið hvetur strandveiðimenn að taka þátt í könnuninni til að sem marktækust niðurstaða náist.

Í könnunni geta strandveiðimenn komið á framfæri sjónarmiðum sínum um veiðarnar. T.d. er spurt um álit viðkomandi um hvernig eigi að hafa veiðarnar á næstu árum. Til dæmist hvort að banndagar eigi að vera með öðrum hætti en á föstudögum, laugardögum og sunnudögum, í hvaða mánuði veiðarnar eigi að hefjast og hvað sé hægt að gera til að strandveiðar þjóni byggðunum betur.

smari@bb.is

Íbúar á Ströndum og við innanverðan Breiðafjörð heyrðu í gær miklar drunur úr lofti. Hljóðin koma frá F-15C orrustuþotum bandarískrar flugsveitar sem er hér á landi við loftrýmisgæslu. Á vef RÚV er hafti eftir Eiríki Valdimarssyni á Hólmavík að hann hafi verið í símanum þegar hávaðinn dundi yfir. „Rúðurnar nötruðu og ég hélt að þær myndu beinlínis brotna. Fólki var ansi brugðið.“ Hann segir að annar hvellur hafi heyrst skömmu fyrir hádegi, sem allir hafi tekið eftir í þorpinu.

Sömu sögu segir Reynir Bergseinsson á Króksfjarðarnesi, en hann hrökk við skömmu fyrir hádegi þegar hann heyrði miklar drunur. „Þetta hefur aldrei gerst áður þegar verndarenglarnir fljúga hér hjá,“ segir Reynir í samtali við fréttastofu RÚV.

Sex bandarískar F-15C orrustuþotur komu til landsins 22. ágúst til að sinna loftrýmisgæslu. Með þeim í för voru eldsneytisbirgðavélar. Þotur sveitarinnar voru á flugi yfir norðvestanverðu landinu. Samkvæmt upplýsingum frá Landhelgisgæslunni, sem kemur að verkefninu, eru flugvélarnar í löglegri hæð og hefur ekki verið flogið á hljóðhraða. Þó geti veðuraðstæður orðið til þess að hljóðin frá þeim heyrast víðar og meira en stundum áður.

smari@bb.is

Matthías Viljálmsson spilar ekki meira með Rosenborg á tímabilinu. Hann varð fyrir hnémeiðslum í æfingarleik við Strindheim í fyrradag. Matthías fór ef velli eftir fimm mínútna leik og það kemur í ljós eftir frekari rannsóknir hvort að hann þurfi að gangast undir hnífinn. Rosenborg er í efsta sæti norsku úrvalsdeildarinnar eftir 20 umferðir. „Ég hef áhuga að gerast þjálfari þegar ferlinum lýkur og kannski get ég notað tækifærið núna þegar ég er ekki að spila til að læra eitt og annað af þjálfurunum,“ segir Ísfirðingurinn í viðtali á vefsíðu Roseborgar.

Matthíast segir virkilega leiðinlegt að meiðast núna, hann hafi spilað sinn besta fótbolta á ferlinum í sumar en hann er staðráðinn í að horfa jákvæðum augum fram veginn og koma til baka sem sterkari leikmaður.

smari@bb.is

Forstjóri Hafrannsóknastofnunar telur síður en svo útilokað að hægt verði að hefja laxeldi í Ísafjarðardjúpi með því að eldisfyrirtækin fari í tilteknar mótvægisaðgerðir „Ég held að þær leiðir finnist innan ekkert mjög langs tíma,“ segir Sigurður Guðjónsson forstjóri Hafró, en bendir jafnframt á að í sjókvíaeldi er sígandi lukka best og að umhverfisskilyrði í Ísafjarðardjúpi séu ekki þau bestu í heimi fyrir sjókvíaeldi. Samkvæmt áhættumati Hafrannsóknastofnunar er lagt til að ekkert laxeldi verði í Djúpinu. Stofnunin hefur verið gagnrýnd fyrir að taka ekki tillit til mótvægisaðgerða við gerð matsins. Sigurður segir að við gerð matsins hafi verið horft til sjókvíaeldis og þeirra aðferða sem eru stundaðar í dag. „Við bendum á nokkrar leiðir til að draga úr hættu á erfðablöndun en við getum í raun ekki metið þær fyrr en þær eru komnar nær framkvæmdastigi, þess vegna var matið gert út frá því sem er í praxís í dag,“ segir Sigurður.

Hann segir að eldisfyrirtækin séu að skoða sín mál og breyttar aðferðir við eldið og sérfræðingar stofnunarinnar hafa átt nokkra fundi með fyrirtækjunum.

Sigurður telur að innan ekki margra ára verði komnar aðferðir til að ala ófrjóan lax og segir mikla grósku í rannsóknum og tilraunum í þá veru og Hafrannsóknastofnun hefur vilja til að vera aðili að þeim rannsóknum.

Stuðningsmenn fiskeldis í Djúpinu hafa gert lítið í vægi ánna í Ísafjarðardjúpi og þær sagðar manngerðar. Sigurður segir það hafið yfir vafa að í ánum eru sérstakir stofnar og að nokkuð sé til af rannsóknum bæði um Langadalsá og Laugardalsá. „Það er alveg rétt að Laugardalsá var opnuð fyrir fiski um miðja síðustu öld og rannsóknir benda til að stofnarnir í Langadal og Laugardal eru mjög skyldir og væntanlega hefur lax á svæðinu numið land í Laugardal þegar áin var gerð fiskgeng. Það að menn hafi opnað fiskivegi gerir stofninn ekki ómerkilegri, einn þriðji af laxi á Íslandi er búinn þannig til.“

Sigurður bendir á að í stað þess að gera lítið úr þeim villtu laxastofnum sem lifa í ánum í Ísafjarðardjúpi, ætti frekar að einbeita sér að því að finna aðferðir til að vernda þá og draga úr áhættu sem þeim stafar af sjókvíaeldi.

Þær aðferðir sem helst er horft til er útsetning á stærri seiðum og þá seint um sumar eða að hausti. Dregur það úr hættu af snemmstroki. Þá er einnig verið að skoða auknar kynbætur þar sem augun beinast að því að henda smálaxageni úr eldisstofninum. Með því móti yrði lægra hlutfall eldislax kynþroska og dregur það úr áhættu á erfðablöndun úr síðstroki. Sigurður segir að þessar aðferðir komi öllum til góða, jafnt náttúrunni og eldisfyrirtækjunum.

Hann bendir jafnframt á að nægur tími sé til stefnu til að þróa og prófa nýjar aðferðir. Samkvæmt áhættumati Hafró er talið óhætt að ala 70 þúsund tonn á Íslandi. „Það mun taka minnst áratug að ná því. Við eigum ekki til seiðastöðvar til að búa til næg seiði. Við vitum líka að Ísland er jaðarsvæði fyrir fiskeldi þannig að það er sennilegra æskilegra og öruggara að þetta vaxi hægar,“ segir Sigurður.

Á það hefur verið bent, m.a. af formanni Framsóknarflokksins, að þar sem áhættumatið er afar mikilvægt plagg, bæði fyrir villta laxastofna og efnahagslíf í dreifðum byggðum, þurfi það ritrýningu sérfræðinga á alþjóðavísu. Að sögn Sigurðar eru höfundar áhættumatsins að undirbúa vísindagrein sem fer í ritrýningu í erlendu vísindariti í haust. „Við gerð matsins vorum við með tvo framúrskarandi erlenda sérfræðinga með okkur en við gerðum þeim ekki að vera höfundar skýrslu á íslensku. Þeir eru að skrifa með okkur þessa grein. Síðan höfum við viðrað plaggið við kollega, aðallega erlenda, og öll gagnrýni hefur verið jákvæð,“ segir Sigurður og leggur áherslu á að plaggið er lifandi og margt getur breyst í fyllingu tímans, bæði til lækkunar á heildarframleiðslu og hækkunar.

smari@bb.is