Endurmeta þarf áhættumat Hafrannsóknastofnunar með hliðsjón af ólíkum eldisaðferðum. Þetta er mat Báru Gunnlaugsdóttur, eins stjórnenda Stofnfisks, en hún var frummælandi á morgunfundi sjávarútvegsráðuneytisins þar sem áhættumat Hafrannsóknastofnunar var til umræðu.

Það er fyrst og fremst útsetning á stórseiðum að hausti sem getur minnkað líkur á erfðablöndun. „Lífs­lík­ur haust­seiða eru sagðar minni en þeirra sem sleppa á vor­in, þess vegna skipt­ir máli hversu mikið er sett út á hverj­um tíma. Það er ekki sama áhætta hjá eld­is­fyr­ir­tæki sem set­ur út 50.000 haust­seiði og eld­is­fyr­ir­tæki sem set­ur út 50.000 göngu­seiði að vori. Til þessa er ekki tekið til­lit til í líkani Hafró,“ seg­ir Bára.

Hún benti einnig á að hjá eldishængum sem ganga í ár tekst hrygning í 1-3% tilvika en í um 30% tilvika hjá hrygnum. Þess vegna þurfi að taka tillit til hlutfalls hrygna og hænga sem sleppa og sagði að það ætti að vera hægt að nálgast kynþroska­töl­ur úr kví­um hjá fisk­vinnsl­um sem vinna eld­islax. Þá er til tækni til að draga úr tíðni kynþroska og er það gert með ljósastýringu.

„Það er ekki rétt að setja eld­isstaði með mis­mun­andi eldisaðferðir í sama áhættu­flokk. Líkanið verður að taka til­lit til þeirra aðferða sem fyr­ir­tæki hafa inn­leitt,“ sagði Bára.

smari@bb.is

Í vor stóð Háskólasetur Vestfjarða fyrir ráðstefnu um móttöku skemmtiferðaskipa í samstarfi við fleiri aðila. Þótti ráðstefnan takast vel og nú, hálfu ári síðar, er fróðlegt að vita hvernig stefnumótun Ísafjarðarbæjar í málaflokknum miðar áfram og hvort efniviður ráðstefnunnar hafi nýst í þeirri vinnu. Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir kemur í Vísindaport vikunnar til að fara yfir stöðu mála en Sigríður er formaður starfshóps bæjarins um komur skemmtiferðaskipa.

Um tuttugu ár eru síðan Ísafjarðarbær markaði sér fyrst stefnu um móttöku skemmtiferðaskipa á Ísafirði. Markmiðið þá var að Ísafjarðarhöfn yrði þriðja stærsta viðkomuhöfn slíkra skipa á Íslandi. Það markmið náðist fyrir allmörgum árum og síðasta vetur var starfshópur settur á laggirnar á vegum bæjarins til að móta að nýju stefnu í málaflokknum. Bærinn tók einnig virkan þátt í ráðstefnunni „Skemmtiferðaskip á réttri leið?“ sem fram fór á Ísafirði í byrjun apríl en ráðstefnan var samstarfsverkefni Háskólaseturs Vestfjarða, Nýsköpunarmiðstöðvar Íslands, Ferðamálasamtaka Vestfjarða, Markaðsstofu Vestfjarða, Ísafjarðarbæjar, Vesturferða og fleiri aðila. Á ráðstefnunni kenndi margra grasa og var tilgangur hennar m.a. sá að nýtast við frekari stefnumótun sveitarfélaga í þessum vaxandi hluta ferðaþjónustu á Íslandi.

Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir starfar sem verkefnastjóri hjá Impru á Nýsköpunarmiðstöð. Hún hefur víðtæka reynslu úr ferðaþjónustu, hefur sinnt ýmsum trúnaðarstörfum fyrir Ísafjarðarbæ og gegnir nú formennsku í starfshópi bæjarins sem ætlað er að móta tillögur um hvernig best verður staðið að móttöku skemmtiferðaskipa í sveitarfélaginu til framtíðar með sjálfbærni að leiðarljósi.

Vísindaport er opið öllum áhugasömum en það stendur frá 12.10-13.00 á morgun föstudag í kaffistofu Háskólaseturs.

smari@bb.is

Lax sem veiddist í Laugardalsá í Ísafjarðardjúpi í síðustu viku hefur öll einkenni eldisfisks. Þegar fiskurinn veiddist vaknaði strax grunur um að fiskurinn væri af eldisuppruna og var honum komið til sérfræðinga Hafrannsóknastofnunar. Guðni Guðbergsson, sviðstjóri ferskvatnslífríkissviðs Hafrannsóknastofnunar, segir að fiskurinn hafi verið skemmdir á uggum eins er þekkt með eldislaxa. „Hann hafði líka samgróninga í innyflum sem koma í kjölfar bólusetningar eldisseiða en slíkt sést ekki í villtum fiskum. Greining á hreistri getur verið erfið án þess að hafa samanburð af hreistri úr kvíum á svæðinu því ýmiskonar meðhöndlun getur haft áhrif á hreisturmynstur,“ segir Guðni.

Hann telur líklegast að fiskurinn hafi sloppið úr kví sumarið 2016 og verið vetur í sjó og haldið sig þar framan af sumri í ár. Ekki er búið að DNA-greina fiskinn en það verður gert innan tíðar.

„Af útliti að dæma hafði þessi fiskur öll einkenni eldislax en ekki er hægt að svo stöddu að segja til um hvar hann hefur verið alinn,“ segir Guðni.

smari@bb.is

„Áhrif­in eru mest næst eld­is­stöðvun­um þannig að all­ar ár lands­ins eru ekki í hættu, en við mun­um sjá eld­islaxa í laxveiðiám,“ sagði Sig­urður Guðjónsson, forstjóri Hafrannsóknastofnunar, á morgunfundi sjávarútvegsráðuneytisins um áhættumat Hafrannsóknastofnunar. Að hans mati eru stóru fréttirnar í áhættumatinu að áhrif laxeldis á villta stofna eru staðbundnari en áður var talið.

Í máli hans kom fram að tvær leiðir eru færar til að koma í veg fyrir erfðablöndun villtra laxastofna og eldisfisks. Annars vegar með því að koma í veg fyrir strok og hins vegar með því að hindra æxlun með því notkun á ófrjóum fiski. „Það dró veru­lega úr stroki með breytt­um reglu­gerðum varðandi búnað í Nor­egi,“ sagði Sig­urður og bætti við að útsetning stórseiða í stað smáseiða sem mótvægisaðgerð. Smærri seiði eru líklegri til að komast út eldiskvíum og stærri seiði eru ólíklegri til að lifa af nái þau að sleppa.

Hann spáir því að innan nokkurra ára verði komin ófjór lax í fiskeldi og þá er sá áhættuþáttur eldisins úr sögunni. Eftir sem áður verða til staðar vandamál tengd laxalús, sjúkdómum og uppsöfnun úrgangs.

smari@bb.is

Sveitarfélög á Vestfjörðum hafa í um áratug horft til Hvalárvirkjunar sem vendipunkt í raforkumálum í fjórðungnum. Með virkjuninni skapast forsenda fyrir hringtengingu raflína á Vestfjörðum með lagningu línu um Ísafjarðardjúp og orkuframleiðslu sem hefur möguleika á að anna allri eftirspurn á Vestfjörðum, án notkunar jarðefnaeldsneytis. Þetta kemur fram í umsögn skipulags- og mannvirkjanefndar Ísafjarðarbæjar um breytingar á aðalskipulagi Árneshrepps vegna áforma um byggingu Hvalárvirkjunar.

„Með virkjun Hvalár og hringtengingu verður því komin upp ný staða í raforkumálum á Vestfjörðum, með áður óþekktu raforkuöryggi og reiðuafli sem gefur færi á fjölbreyttum iðnaði sem krefst orku í litlu og meðalstóru magni,“ segir í umsögninni.

Nefndin gerir ekki athugasemdir við skipulagsbreytingarnar.

smari@bb.is