Árang­ur Íslend­inga í auk­inni verðmæta­sköp­un í sjáv­ar­út­vegi er sér­stak­lega mik­ill í til­viki okk­ar verðmæt­ustu teg­und­ar, þorsks­ins. Árið 2016 var út­flutn­ings­verðmæti landaðs þorskafla Íslend­inga 3,15 banda­ríkja­dal­ir á hvert kg, eða 4,6 sinn­um meira fyr­ir kílóið en árið 1981.

Þannig skilaði afli síðasta árs 2,6 sinn­um meiri verðmæt­um en 1981, þó afl­inn 2016 hafi ein­ung­is verið 57% af afla árs­ins 1981.

Fram­an­greind­ar töl­ur komu fram í máli Önnu Krist­ín­ar Daní­els­dótt­ur, sviðsstjóra rann­sókna og ný­sköp­un­ar hjá Matís, í er­indi sem hún hélt ný­verið á ráðherra­fundi um bestu nýt­ingu haf­tengdra tæki­færa, sem efnt var til í tengsl­um við heimsþing um mál­efni sjáv­ar­fangs í Hörpu í sept­em­ber. Greint er frá er­ind­inu á vef Matís.

Árið 2016 öfluðu Íslendingar 1 milljón 67 þúsund tonna, útfluttar sjávarafurðir námu 579 þúsund tonnum. Fyrir hvert útflutt kg af sjávarafurðum fengum við 2,5 sinnum meira árið 2016 en árið 2003, en það ár var tekin stefnumótandi ákvörðun um að auka verðmæti sjávarfangs með rannsóknum og þróun. Þá var ákveðið að huga fremur að verðmætum afurða en magni hráefna.

smari@bb.is

Guli hópur af 5 ára leikskóladeildinni Tanga kom færandi hendi til Ralf Trylla umhverfisfulltrúa Ísafjarðarbæjar í gærmorgun. Tilgangurinn með heimsókninni var að ræða við Ralf um sorpflokkun og þótti krökkunum tilvalið að nýta ferðina og týna upp það rusl sem þau myndu finna á leiðinni. Líklega hefur börnin ekki grunað að þau myndu fylla tvo poka á þessari 250 metra leið frá Austurvegi að Hafnarstræti, en sú var engu að síður raunin.

Við samborgarar gula hópsins á Tanga gætum lært ýmislegt af krökkunum og vanið okkur á að tína upp rusl sem við sjáum á förnum vegi.

smari@bb.is

Menntskælingar á Ísafirði og nemendur við Háskólasetur Vestfjarða nýttu Ísafjarðarlognið sem veðurguðirnir blessa okkur með í dag og efndu til kappróðurs á pollinum. Kappróðurinn er orðinn að árvissri hefð og gefur róðrakeppnum virtustu menntastofnana hins vestræna heims lítið eftir. Leikar fóru þannig að lið Háskólaseturs Vestfjarða sigraði, í öðru sæti urðu Rauðhetturnar og í því þriðja kvennalið starfsfólks MÍ. Góð þátttaka var í keppninni og stjórn Nemendafélags Menntaskólans bauð upp á pylsur á bryggjunni að róðri loknum.

smari@bb.is

Líkt og undanfarin 10 ár tileinkar Krabbameinsfélag Íslands októbermánuð baráttu gegn krabbameini hjá konum. Söfnunarfé Bleiku slaufunnar í ár rennur til Ráðgjafarþjónustu félagsins með það að markmiði að efla stuðning, fræðslu og ráðgjöf um allt land til einstaklinga sem greinast með krabbamein og aðstandenda þeirra. Slaufan er að þessu sinni hönnuð af Ásu Gunnlaugsdóttur gullsmið.

Krabbamein snertir líf flestra

Þriðji hver einstaklingur greinist með krabbamein einhvern tíma á lífsleiðinni og afar mikilvægt er að þeir og aðstandendur þeirra geti gengið að áreiðanlegri ráðgjöf og stuðningi í veikindunum og í kjölfar þeirra.

Í nýrri könnun Krabbameinsfélagsins meðal 1.500 einstaklinga á aldrinum 18-75 ára* kom fram að rúmlega helmingur átti náinn ættingja sem greinst hafði með krabbamein og enn fleiri þekktu einhvern persónulega. Þá höfðu fimm prósent sjálf greinst með sjúkdóminn.

Mun fleiri lifa en áður

Sífellt betur tekst að greina krabbamein tímanlega, ráða niðurlögum þeirra og halda sjúkdómunum í skefjum. Nú er svo komið að um 70% þeirra sem greinast með krabbamein eru á lífi fimm árum síðar. Í dag eru rúmlega 14.000 þúsund einstaklingar á lífi sem greinst hafa með krabbamein og þeim fer fjölgandi. Árið 1976 var talan hins vegar tæplega 2.300. Áætlað er að árið 2026 verði fjöldinn um 18.300. Þessi jákvæða þróun hefur í för með sér ört vaxandi þörf fyrir þjónustu og stuðning við þá sem hafa greinst og aðstandendur þeirra, bæði meðan á veikindum stendur og þegar þau eru yfirstaðin.

Í könnuninni kom meðal annars fram:

• 90% þeirra sem höfðu sjálfir greinst með krabbamein töldu stuðning vegna réttindamála ófullnægjandi en um 50% allra svarenda voru þeirrar skoðunar.
• 70% þeirra sem höfðu sjálfir greinst með krabbamein sögðu að stuðningi vegna sálrænna einkenna væri ekki nægjanlega sinnt og 80% svarenda var sama sinnis.
• 60% þeirra sem höfðu sjálfir greinst töldu stuðning við aðstandendur ófullnægjandi á meðan á meðferð stóð og 70% svarenda voru því sammála.

„Það er áfall að greinast með krabbamein, bæði fyrir þann sem greinist, en ekki síður fjölskyldu og aðstandendur. Veikindaferlið tekur oft mikið á, á margan og ólíkan hátt og verkefninu er ekki endilega lokið þó sjúkdómurinn hafi læknast. Við höfum ítrekað séð hversu mikilvægt það er að geta gengið að áreiðanlegum upplýsingum, stuðningi og faglegri aðstoð í slíkum aðstæðum. Þess vegna skiptir miklu máli að við eflum þennan hluta starfsemi okkar,“ segir Halla Þorvaldsdóttir, framkvæmdastjóri Krabbameinsfélags Íslands.

Ráðgjafarþjónusta í 10 ár fólki að kostnaðarlausu

Hjá Ráðgjafarþjónustu Krabbameinsfélagsins er boðið upp á þjónustu fagaðila án endurgjalds. Hjúkrunarfræðingar, félagsráðgjöf og sálfræðiþjónusta er í boði alla virka daga  og boðið er upp á viðtöl og einstaklingsráðgjöf, símaráðgjöf, slökun, fyrirlestra auk starfsemi stuðningshópa félagsins.  Einnig er fjöldi námskeiða og fyrirlestra í boði sem mæta þörfum þeirra sem til Ráðgjafarþjónustunnar leita.

bryndis@bb.is

Eftirlitsmenn Fiskistofu kanna nú hvort eldislaxa sé að finna í ám nærri sjókvíaeldisstöðvum. Í lok september barst Fiskistofu erindi frá Landssambandi veiðifélag þar sem óskað var eftir þessari könnun. Fiskistofa hefur haft samráð við Hafrannsóknastofnun um málið, en stofnunin telur að upplýsingar um það hvort eldisfiska er að finna í ám á Vestfjörðum geti gagnast til þess að renna styrkari stöðum undir áhættumat vegna hugsanlegrar erfðablöndunar vegna sjókvíaeldis á laxi á Vestfjörðum. Þetta kemur fram í bréfi Fiskistofu til Ísafjarðarbæjar.

Í bréfinu er óskað eftir leyfi bæjarins til sýnatöku í Sandá í Dýrafirði, en Ísafjarðarbær á land að ánni. Við rannsóknina er notaður dróni og svo verður ádráttarveiði hugsanlega notuð til að ná til fiska. Ef laxar veiðist sem hafa útlitseinkenni eldisfiska verða þeir teknir og rannsakaðir nánar. Laxar sem ekki bera nein merki eldisfiska verður sleppt aftur.

Ísafjarðarbær veitti Fiskistofu leyfi til veiða og rannsókna í ánni en setur það skilyrði að fá strax að leit lokinni upplýsingar um fjölda laxa sem finnast við þessa leit og hvernig skipting þeirra er í eldislaxa og náttúrulega laxa.

smari@bb.is