Menntun á að vera öllum aðgengileg óháð aldri, búsetu og efnahag. Allir eiga að geta lært það sem þá langar til, þar sem þá langar til. Til að það sé hægt þarf að standa vörð um rekstur framhaldsskólanna um land allt og bjóða upp á fjölbreytt nám. Nám á framhaldsskólastigi þarf í auknum mæli að vera einstaklingsmiðað og hagnýtt, auk þess sem auka þarf námsframboð tengt iðn- og tæknimenntun og skapandi greinum. Með því búum við okkur undir samfélags- og tæknibreytingar framtíðarinnar. Talið er að meirihluti þeirra sem eru börn í dag muni í framtíðinni gegna störfum sem enn eru ekki til.

Grunnskólarnir eiga að vera gjaldfrjálsir með öllu, það er sterkasta jöfnunartækið okkar. Mikilvægt er að hæfileikar barna fái að njóta sín og þau fái svigrúm og tækifæri til að rækta þá. Um leið þarf að gæta þess að álag í grunn- og framhaldsskóla sé ekki of mikið. Þessi ár er mikilvægt að ungt fólk taki út félagslegan þroska, stundi íþróttir, kynnist hvert öðru, skemmti sér og hafi gaman. Það hefur sýnt sig að ungt fólk er undir mikilli pressu og sálfræðiþjónusta þarf að vera aðgengileg og endurgjaldslaust í öllum framhaldsskólum.

Menntamálin eru ekki síður byggðamál. Mikilvægt er að efla fjarnám þannig að fólk geti stundað nám hvar sem það býr, bæði á framhaldsskólastigi og í háskólum. Erfitt getur verið að flytjast á milli landshluta til að fara í skóla, en þar spilar t.d. inn í erfiður leigumarkaður á höfuðborgarsvæðinu. Auka þarf stuðning við þá framhaldsnema sem stunda nám fjarri heimabyggð og nýta dreifbýlis- og jöfnunarstyrki.

Að sama skapi er mikilvægt að auka fjármagn til háskólanna. Lánasjóð íslenskra námsmanna þarf að taka rækilega í gegn og gera mannúðlegri, alltof margar sögur eru sagðar um erfið samskipti við LÍN. Kröfur um námsframvindu þurfa að vera sveigjanlegar og koma til móts við margvíslega erfiðleika og aðstæður sem fólk þarf að glíma við í lífinu. Það er ekki gott að námslánakerfið sé endalaus streituvaldur á meðan á námi stendur. Hluti námslána ætti að vera styrkur og það kerfi mætti að hluta nýta til að jafna stöðu fólks eftir því hvort það býr í foreldrahúsum eða er á leigumarkaði. Vextir á námslánum mega ekki hækka, enda burðast flest langskólagengið fólk með þau á bakinu stóran hluta ævi sinnar.

Það er mikil vinna fyrir höndum eftir kosningar við að styrkja grunnstoðir menntakerfisins. Enn er ónefnt lykilatriði í því ferli, hugarfarsbreytingu og þjóðarsátt um að bæta kjör kennara og annarra starfsmanna skólanna, allt frá leikskóla og upp úr. Þessi mikilvægu störf verður að meta að verðleikum.

Dagrún Ósk Jónsdóttir þjóðfræðingur,
í 4. sæti framboðslista VG í Norðvesturkjördæmi

Grein Sigríðar Gísladóttur,  sem skipar 9.sæti á lista VG í Norðvesturkjördæmi, á bb.is í gær gladdi mig mjög. Þá var loks rofin þögnin sem ríkt hefur hjá frambjóðendum þess flokks í þeim þremur stóru málum sem Vestfirðingar ræddu með svo eftirminnilegum hætti á borgarafundi sínum í haust.

Innihald greinarinnar olli mér hins vegar nokkrum vonbrigðum þó ég hafi talsverðan skilning á þeirri stöðu sem flokksmenn þar á bæ eru í. Þeir eru afar ósamstíga og óljóst hver raunveruleg stefna flokksins er í þessum málum. Í það minnsta hef ég engin svör fengið við einföldum spurningum mínum til frambjóðenda.

Að ásaka menn um að þyrla upp ryki þegar óskað er svara um helstu hagsmunamál fjórðungsins er Sigríði ekki samboðið. Það læt ég liggja á milli hluta.

Höggvið á hnútinn

Það var mjög leitt að þingmaður VG Lilja Rafney Magnúsdóttir skyldi ekki standa með öðrum þingmönnum kjördæmisins að tillögu  um sérlög um vegagerð um Teigsskóg. Tilraun Sigríðar til þess að blanda því máli við Þeistareykjamálið er í besta falli ókunnugleiki Sigríðar. Það mál var leyst með hraði innan gildandi laga og því þurfti ekki að grípa til lagasetningar.

Sérlög um Teigsskóg taka af skarið um val á leiðum. Það verður farið um Teigsskóg. Það hefur verið vilji sveitarfélagsins samkvæmt gildandi aðalskipulagi og er eins og öllum er ljóst öruggasta og hagkvæmasta leiðin og sú sem sérfræðistofnun á þessu sviði, Vegagerðin, telur besta kostinn. Lög um framkvæmdaleyfi eyða óvissu sem felst í málsmeðferð sveitarfélagsins, beinlínis með það að markmiði að koma í veg fyrir tafir vegna kæruferlis innan stjórnsýslunnar. Slík sérlög standast fullkomlega stjórnarskrá.

Að dreifa kröftum

Í stað þess að leysa málið í eitt skipti fyrir öll, þar sem öll rök hafa fyrir löngu komið fram í málinu, leggur Sigríður til að hafnar verði framkvæmdir við þverun Þorskafjarðar. Manni fallast eiginlega hendur þegar slík tillaga kemur fram. Vegur um Þorskafjörð er ekki flöskuhálsinn. Þar er malbikaður láglendisvegur. Að hlaupa til og hefja framkvæmdir á besta kaflanum er glapræði þó ekki væri nema af hagkvæmnisástæðum. Að klippa sundur heildstætt verk dreifir kröftum og eykur mjög kostnað. Það er augljóst af málatilbúnaði VG að flokkurinn vill ekki taka af skarið í málinu. Það á að þæfast áfram í óskiljanlegu skipulagsferli. Hagsmunir tveggja landeigenda eiga að standa framar hagsmunum allra íbúa. Því skal enn ítrekuð fyrri spurning mín: Styðja forysta VG og frambjóðendur hennar í NV-kjördæmi núverandi tillögu Vegagerðarinnar um veglínu um Teigsskóg?

Hver ræður för?

Ég trúi  að Sigríður styðji hugmyndir og fyrirætlanir um fiskeldi í Ísafjarðardjúpi en hún ræður ekki för í sínum flokki eða er ekki svo? Eru Sigríður og Bjarni Jónsson, sem situr í öðru sæti listans sammála um stefnuna í því máli? Hvað finnst Sigríði um þá einörðu skoðun Bjarna, sem sveitarstjórnarmanns í Skagafirði, að „lagareldissveitarfélög“ verði ekki tekin inn í samtök sjávarútvegssveitarfélaga. Hann telur, ef marka má frétt bb.is, að sveitarfélag eins og Skagafjörður eigi meiri hagsmuni af því að vernda villta stofna í veiðiám. Styðja Vinstri Grænir, frambjóðendur þeirra  þ.m.t. Bjarni Jónsson fiskeldi í Ísafjarðardjúpi á grundvelli þeirra mótvægisaðgerða sem eldisfyrirtækin hafa unnið að?

Hver er að hafna rammaáætlun?

Sigríður rifjar upp réttilega að Sjálfstæðisflokkurinn samþykkti ekki tillögu Svandísar Svavarsdóttur um rammaáætlun þar sem Hvalárvirkjun var sem fyrr í nýtingarflokki. Sú afstaða hafði ekkert með skoðun manna á Hvalárvirkjun. Það var pólitískt fikt Svandísar Svavarsdóttur sem sjálfstæðismenn gátu ekki sætt sig við þegar hún fórnaði því faglega ferli sem rammaáætlun hafði byggst á. Það eru einmitt svona spor Svandísar sem hræða svo mikið þegar kemur að málum sem reynt er að ná sátt um. Hún hefur sjaldnast almannahagsmuni í forgrunni eins og Sigríður veit. Því ítreka ég einu sinni enn spurningu mína til frambjóðenda VG: Styðja þeir þær hugmyndir sem nú liggja frammi um virkjun Hvalár í samræmi við títtnefnda rammaáætlun?

Blýanturinn er öflugt vopn

Baráttan um uppbyggingu innviða og atvinnulífs á Vestjörðum á sömu forsendum og í öðrum landshlutum hefur ekki gengið þrautalaust fyrir sig. Þar ræður einkum að hagsmunir íbúanna ráða sjaldnast för. Sú barátta verður að halda áfram eigi ásættanleg niðurstaða að nást. Baráttan á ekki bara að einskorðast við hugguleg kaffiboð.  Kjörklefinn á ekki að vera undanskilinn þeirri baráttu. Þar á að nota blýantinn til þess að velja þá sem í raun hafa barist og eru trúverðugir í þeirri baráttu. Hagsmunir íbúa verða að ráða för. Fáir hafa lýst því betur en Eiríkur Norðdahl: „Og það er hvorki sátt né samlyndi í því fólgið að skilgreina heimkynni fólks sem friðland sem það megi ekki snerta, sem það megi ekki hafa lifibrauð sitt af – að byggðin verði að víkja fyrir óbyggðunum, því réttur óbyggðanna sé meiri. Það er ekki ballans. Það er ofbeldi.“

Halldór Jónsson

Nú sér fyrir endann á annasömum tíma í sveitum landsins. Út um allt land hafa vaskir smalar hlaupið uppi fé og rekið heim og dilkar sjaldan verið vænni að hausti. En nú horfir svo við að afurðarstöðvar hafa lækkað verð umtalsvert, eða um það bil 35%, og hafa bændur miklar áhyggjur af lífsafkomu sinni. Þeir sem hafa lagt í fjárfestingar á tækjum og húsakosti sjá fram á að geta ekki greitt af lánum að öllu óbreyttu. Eins og staðan er í dag þá fá bændur varla upp í framleiðslukostnað án þess að taka tillit til launa. Það er því forgangsatriði að sauðfjárbændum verði séð, strax í haust, fyrir leiðréttingu þess gríðarlega vanda sem 35 % verðskerðing í haust til viðbótar 15 % verðskerðingar á s.l. hausti á framleiðslu þeirra  mun hafa í för með sér. Í framhaldi af því þarf að vinna að framtíðarlausn með bændum, lausn til bjargar bændum, lausn til bjargar byggð þar sem búfjárrækt er ein af stoðum samfélagsins, lausn sem viðheldur byggð á Íslandi öllu. Að þessu er Miðflokkurinn tilbúinn að vinna fái hann til þess styrk.

Verði ekkert að gert má reikna með gjaldþrotum bænda um allt land og eftir standi jarðir ónýttar og landsbyggðin gjörbreytt og veik. Líklegt má telja að ungt fólk sem nýlega hefur lagt í fjárfestingar til framtíðar, jörð, bústofn og vélar, gefist fyrst upp eða verði gjaldþrota, ásamt því að ungu fjölskyldufólki verður gert ókleift að hefja búskap við slíkar aðstæður. Þannig staða er óásættanleg  í hverri atvinnugrein og ógn við byggð og samfélag þar sem  hún er ein megin stoða búsetunnar.

Miðflokkurinn leggur mikla áherslu á matvælaöryggi og að það eigi að vernda matvælaframleiðslu á Íslandi.  Það þarf varla að fjölyrða um kosti íslenska sauðfjárins, en notkun sýklalyfja er með því minnsta í heimi og það að fé sé „frjálst á fjalli“ allt sumarið og fái að njóta þess sem náttúran hefur upp á bjóða hlýtur að setja það í sérflokk og ætti að vera hægt að markaðsetja sem slíkt. Einnig þurfa afurðarstöðvarnar að leggja metnað í sölu og  framsetningu vörunnar.

Miðflokkurinn telur afar mikilvægt að sauðfjárbúskapur dafni á Íslandi bæði fyrir bændur en líka fyrir Íslendinga  alla enda mikill metnaður flokksins að landið haldist allt í byggð.

Aðalbjörg Óskarsdóttir

5. sæti Miðflokksins í Norðvesturkjöræmi.