Spjótin hafa staðið á Vinstri hreyfingunni – grænu framboði síðustu daga í greinaskrifum vestfirskra sjálfstæðismanna. Tilgangurinn er augljós, að þyrla upp ryki svo að fókusinn færist af því sem þessar kosningar snúast um; hvaða stjórnmálamönnum er treystandi til að byggja upp réttlátt samfélag þar sem jöfnuður ríkir milli landsmanna.

Í grein Halldórs Jónssonar leggur hann mikið upp úr því að þingmaður Vinstri grænna í Norðvesturkjördæmi, Lilja Rafney Magnúsdóttir, hafi ekki gerst meðflutningsmaður að sérlögum um vegagerð í Gufudalssveit, oftast nefnd vegagerð um Teigsskóg. Það er rétt hjá Halldóri að þingmaðurinn lagði ekki nafn sitt við þetta frumvarp, enda er það vanhugsað og ekki til annars en að slá pólitískar keilur heima í héraði.

Fyrir rétt rúmu ári lagði ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks fram frumvarp sama eðlis nema þá átti að grípa fram fyrir hendur á lögboðnu ferli við útgáfu framkvæmdaleyfa vegna lagningu raflína til Bakka. Á þeim tíma sat þingmaðurinn sem fulltrúi VG í atvinnuveganefnd og þegar frumvarpið kom til meðferðar nefndarinnar var fundað stíft um málið enda lítill tími til stefnu og stutt í þinglok. Það varð deginum ljósara að inngrip í lögboðið ferli er bæði umdeilt og lagalega vafasamt – líklegast ógerningur. Nefndinni bárust fleiri en eitt lögfræðilegt álit sem sögðu að þessi leið væri ekki fær og bryti gegn sáttmálum sem Ísland hefur undirgengist. Þá er einboðið að sérlög verði kærð og í tilfelli Bakkalínanna kom það á daginn að Landvernd ætlaði að kæra lagasetninguna til ESA. Það hefði að öllum líkindum verið eitt af mörgum kærumálum sem lögin hefðu framkallað.

Það fór svo að Ragnheiður Elín Árnadóttir, þáverandi iðnaðarráðherra, dró frumvarpið til baka enda einsýnt að málið stefndi rakleiðis niður blindgötuna.

En hvað á að gera?

Við Vestfirðingar erum allir sem einn orðnir langþreyttir á Teigsskógsþrætunni og viljum fara að sjá eitthvað gerast. Um það erum við öll sammála. Eins og þeir sem fylgjast með málinu vita er það nú á borði Reykhólahrepps að breyta aðalskipulagi hreppsins og niðurstöðu hreppsins er að vænta um áramótin. Þá fyrst verður ljóst hvort að ný veglína muni liggja í gegnum Teigsskóg og þá getur Vegagerðin sótt um framkvæmdaleyfi.

Í stað þess að bjóða Vestfirðingum upp á enn eina lagaþrætuna um Teigsskóg hafa Vinstri græn lagt til að Vegagerðin hefji framkvæmdir við þverun Þorskafjarðar, enda er sá kafli framkvæmdanna lítt umdeildur og hluti af báðum veglínum sem helst koma til álita, þ.e.a.s. leiðinni um Teigsskóg og svo leiðinni undir Hjallaháls. Þessar framkvæmdir ættu að geta hafist innan skamms og sé það einlægur vilji þingmanna að flýta framkvæmdum er ljóst að þessi leið kemur að mestu gagni.

Vinstri græn og fiskeldi

Það hefur verið ævintýri líkast að fylgjast með uppbyggingu fiskeldis á sunnanverðum Vestfjörðum. En fiskeldi er umdeilt eins og við vitum öll og það er hægt að gera hlutina vel og það er hægt að gera hlutina illa. Stjórnmálaflokkarnir hafa því miður að mestu staðið stikkfrí og horft á darraðadansinn. Það gerðum við í VG ekki. Á nýafstöðnum landsfundi ræddum við málið og mótuðum okkur stefnu.

Rauður þráður í stefnu VG í fiskeldi er að við viljum fara varlega – við þekkjum dæmi um að farið hefur verið of geyst í fiskeldi, ekki bara á Íslandi heldur í nágrannalöndunum. Kapp er best með forsjá og hvorki fyrirtækjum né byggðarlögum er greiði gerður með rússíbanareið. Uppbyggingin þarf að gerast í ákveðnum skrefum með fagmennsku að leiðarljósi. Við þurfum fyrirtæki sem af þrautseigju og þolinmæði geta byggt upp faglegt fiskeldi og orðið burðarás í atvinnulífi á Vestfjörðum.

 Fiskeldi í fremstu röð

Eins og við vitum var útkoman úr áhættumatinu ekki eins og íbúar við Djúp vildu. Þrátt fyrir áhættumatið og allan hávaðann sem það skapaði, er síður en svo öll nótt úti. Vísindamenn Hafrannsóknastofnunar hafa bent á leiðir til að minnka umhverfisáhættuna í Ísafjarðardjúpi.

Það er því ánægjulegt að fiskeldisfyrirtækin og Hafrannsóknastofnun skuli nú vinna hörðum höndum að nýjum leiðum sem munu gera fiskeldi í Ísafjarðardjúpi í fremstu röð – rétt eins og við í VG viljum sjá.

Það er á þessum grunni sem stefna VG í fiskeldi stendur.

Almannahagsmunir í forgrunni

Hvalárvirkjun er í nýtingarflokki rammaáætlunar sem Svandís Svavarsdóttir þáverandi umhverfisráðherra lagði fram og allur þingflokkur VG samþykkti. Hið sama verður ekki sagt um þingmenn Sjálfstæðisflokksins sem greiddu atkvæði gegn rammaáætluninni. Í ljósi þessa er mikilvægt að Hvalárvirkjun komi Vestfirðingum til góða, með því að orkan verði nýtt í fjórðungnum í þarfa uppbyggingu eða hún verði til þess að dreifikerfið styrkist og það sé hafið yfir vafa og fyrir liggi tímasett áætlun um að Vestfirðir komist inn í nútímann í raforkumálum. Sú skoðun byggir á því að almannahagsmunir verði í forgrunni.

Í allri umræðunni um Hvalárvirkjun hafa varnaðarorð þingmannsefnis VG í Suðurkjördæmi, Heiðu Guðnýjar Ásgeirsdóttur sauðfjárbónda, drukknað í flaumi innistæðulítilla loforða frá stjórnmálamönnum um hringtengingar og raforkuöryggi. Á borgarafundi í Árneshreppi í sumar talaði hún af reynslu þegar hún varaði hreppsbúa og aðra við því að láta málið verða að rýtingi inn í brothætt samfélög, sem eiga kannski aðeins samstöðuna eftir, í baráttunni fyrir tilvist sinni.

Vestfirðingar eiga betra skilið en skammsýni og sundrung meðal þeirra sem vilja landshlutanum allt gott, en það er mikilvægt að greina kjarnann frá hisminu í umræðunni um stóru málin okkar í dag.

Síðast en ekki síst skal minnt á að það er ekki vinstristefnu að kenna að Vestfirðir hafa farið halloka síðustu áratugi, heldur skrifast það á óhefta markaðsvæðingu lífsbjargarinnar sem hefur verið seld úr héraði til hagsbóta fyrir örfáar fjölskyldur.

Sigríður Gísladóttir, Ísafirði

Höfundur skipar 9. sæti á lista Vinstri hreyfingarinnar – græns framboðs í Norðvesturkjördæmi

Eitt af því sem þarf að taka fastari tökum eftir komandi kosningar eru heilbrigðismál. Það er ekki síst mikilvægt fyrir dreifðar byggðir landsins. Skilgreina þarf vandlega hvaða heilbrigðisþjónusta á að vera í boði að lágmarki í öllum byggðarlögum og finna leiðir til að veita þá grunnþjónustu og bæta hana síðan jafnt og þétt. Aðgengi að heilsugæslu og læknum verður að vera tryggt alls staðar á landinu. Það er mikilvægt byggðamál.

Kostnaðarþátttaka fólks vegna heilbrigðisþjónustu er of mikil og þarf að minnka, fyrst hjá öryrkjum og öldruðum, langveikum og börnum. Um leið þarf að auka stuðning vegna endurtekinna ferðalaga fyrir fólk sem er búsett utan höfuðborgarsvæðisins og þarf að leita þangað til sérfræðinga. Sláandi reynslusagnir fólks um erfiðleika og kostnað vegna sífelldra ferðalaga vegna alvarlegra sjúkdóma eða með langveik börn eiga að heyra sögunni til. Sama gildir um reynslu kvenna sem þurfa að dvelja langdvölum á höfuðborgarsvæðinu til að tryggja öryggi við barnsfæðingu með tilheyrandi dvalarkostnaði. Nóg er samt að þurfa jafnvel að skipta upp fjölskyldunni með langri dvöl fjarri heimili fyrir barnsfæðingu. Koma þarf til móts við þennan kostnað, þar sem ekki er mögulegt að veita þjónustuna í heimabyggð sem væri auðvitað besti kosturinn.

Forvarnir í heilbrigðismálum skipta líka miklu máli og á jafnt við um líkamlega sjúkdóma og andlega. Gera þarf stórátak í að vinna fyrirbyggjandi starf gegn sjúkdómum eins og þunglyndi og kvíða sem fer mjög vaxandi, ekki síst meðal ungs fólks. Það bókstaflega verður að leggja aukna áherslu á hugarfarsbreytingu gagnvart ósýnilegum sjúkdómum. Þannig mætti auka lífsgæðin hjá fjölda fólks. Hluti af því er líka að vinna gegn þöggun og ofbeldismenningu í samfélaginu og opna enn betur umræðu um virkilega erfið málefni, eins og kynferðislega áreitni, líkamlegt og andlegt ofbeldi, heimilisofbeldi, einelti meðal fullorðinna jafnt sem barna, þunglyndi og sjálfsvíg. Á þessu sviði er hægt að gera betur og það á að vera forgangsmál. Einkarekstur heilbrigðisþjónustu er ekki lausnin, heldur aukið fjármagn, betra skipulag og betri þjónusta.

Það er stefna VG að sálfræðiþjónusta verði hluti af almenna heilbrigðiskerfinu og að enginn þurfi að neita sér um slíka þjónustu vegna kostnaðar eða skorti á aðgengi. Sálfræðiþjónusta þarf að vera í boði við alla framhaldsskóla landsins og stórátak þarf einnig  í geðheilbrigðismálum. Fyrsta skrefið á því sviði er að tryggja fjármagn til að veita viðunandi þjónustu á bráðageðdeild og barna- og unglingageðdeild.

Dagrún Ósk Jónsdóttir þjóðfræðingur,
í 4. sæti framboðslista VG í Norðvesturkjördæmi

Við lifum á tímum umróts í íslenskum stjórnmálum. Flokkar koma og fara. Reglulega gýs upp reiði vegna misheppnaðrar framgöngu stjórnmálamanna og fólk lýsir vonbrigðum yfir þróun mála. Mikill skortur er á pólitískri forystu og trúverðugleika. Stundum veit fólk varla hvert skal beina spjótum til að hreyfa stjórnmálin fram á veginn – í eitthvert ásættanlegt ástand. Grimmilegar orrahríðir á Facebook án nokkurrar sýnilegrar niðurstöðu eru daglegt brauð.

Það sem vantar sárlega er stefnufesta og heilindi. Að unnið sé á grunni lýðræðislegra sjónarmiða sem halda til lengri tíma. Að hagsmunir þjóðarinnar séu alltaf í forgrunni – að atvinnumál, umhverfismál, innflytjendamál og önnur mál séu unnin með þjóðarheildina í huga. Vinsæl dægurmál koma og fara en verða sjaldan til að ná fram grundvallarbreytingum. Áfengi í búðir, lögleiðing kannabis eða jafnvel hin mjög svo brýnu flugvallarmál í Reykjavík eru í raun dægurmál og þegar þau hafa verið afgreidd þá hafa íslensk stjórnmál samt ekkert endilega breyst.

Almenningur þarf að fá að upplifa að stjórnmálaflokkar séu að vinna í þágu þjóðarinnar allrar – þannig að ekki liggi að baki duldir hagsmunir sem leiða til annarrar niðurstöðu en búið var að lofa, annarrar niðurstöðu en þjónar almenningi.

Loforð Viðreisnar er að „almannahagsmunir gangi framar sérhagsmunum.“ Þetta skiptir öllu máli.

Ástæða þess að Vinstri grænir og Samfylking gátu ekki lagt til atlögu við kvótakerfið árið 2009 var að of margir þingmenn þeirra voru með hagsmuni útgerðarinnar á bakinu. Reyndar má lofa þá ríkisstjórn fyrir að koma á strandveiðunum, strax árið 2009, en lengra varð ekki komist þá. Hinir gömlu flokkarnir, Sjálfstæðisflokkur og Framsóknarflokkur, eru svo þjakaðir af hagsmunagæslu að þaðan verður enga leiðréttingu hægt að sækja í nálægri framtíð – frekar en síðustu þrjátíu ár.

Þorgerður Katrín, núverandi formaður Viðreisnar, minntist á það við mig í samtali okkar síðasta vetur hversu mikið frelsi það væri að geta beitt sér í sjávarútvegsmálum án þess að vera bundin á klafa hagsmunaaflanna! Þetta var í miðju sjómannaverkfallinu, en Þorgerður Katrín hafði í þeirri sömu viku opnað tímabundna skrifstofu sjávarútvegsráðuneytisins á Vestfjörðum.

Í orðum Þorgerðar Katrínar kristallast tilgangur Viðreisnar – að almannahagsmunir gangi framar sérhagsmunum. Þess vegna styð ég Viðreisn til Alþingis.

Gísli Halldór Halldórsson,

Höfundur er í 7. sæti á lista Viðreisnar í Norðvestur kjördæmi.