Alls voru 74.423 erlendir ríkisborgarar skráðir með búsetu hér á landi þann 1. desember sl. og fjölgaði þeim um 9.838 einstaklinga frá 1. desember 2022 eða um 15,2%.

Á sama tímabili fjölgaði íslenskum ríkisborgurum um 1.627 einstaklinga eða um 0,5%.

Úkraínskum ríkisborgurum hefur fjölgað um 74,2% frá 1. desember 2022 og voru í byrjun mánaðarins alls 3.946 úkraínskir ríkisborgarar skráðir til heimilis á Íslandi samkvæmt Þjóðskrá, sem er fjölgun um 1.681 einstaklinga á tímabilinu.

Sömuleiðis hefur orðið umtalsverð fjölgun ríkisborgara frá Palestínu eða um 73,5% sem eru 228 einstaklingar á umræddu tímabili og eru nú 538 einstaklingar með palestínskt ríkisfang búsettir hér á landi.

Pólskum ríkisborgurum fjölgaði á ofangreindu tímabili um 2.316 einstaklinga eða um 9,9% og eru pólskir ríkisborgarar með lögheimili á Íslandi nú 25.612 samtals.

Sameining er orð ársins í Vest­ur­byggð árið 2023. Þetta er niður­staða rafrænnar kosn­ingar á milli valinna tillagna sem bárust. 

Orðin sem komu til greina voru framkvæmdir, framtíð, laxalús, sameining og samgöngur.

Sigurorðið vann með 34% atkvæða en atkvæði skiptust nokkuð jafnt á milli hinna orðanna.

Orðið sameining var áberandi á liðnu ári, þá sérstaklega í haust þegar sameining Vesturbyggðar og Tálknafjarðarhrepps var samþykkt í íbúakosningu.

Undirbúningur stofnunar nýs sveitarfélags er nú í fullum gangi og munu sveitarstjórnarkosningar fara fram í sameinuðu sveitarfélagið 4. maí 2024. .

Bæjarstjórn Vesturbyggðar samþykkti samhljóða á miðvikudaginn að sveitarstjórnarkosningum í sameinuðu sveitarfélagi Vesturbyggðar og Tálknafjarðarhrepps verði 4. maí 2024. Áður hafði bæjarráð samþykkt dagsetninguna.

Hreppsnefnd Tálknafjarðarhrepps afgreiddi málið fyrir sitt leyti 19. desember og samþykkti 4. maí sem kjördag. Þar var ágreiningur um málið, fjórir greiddu atkvæði með dagsetningunni en einn var á móti.

Vestfjarðastofa mun fá um 40 m.kr. til atvinnuráðgjafar á næsta ári. Stjórn Byggðastofnunar skipti í nóvember sl. 205 m.kr. milli landssvæða og komu 34,7 m.kr. í hlut Vestfjarða.

Sigríður Kristjánsdóttir, framkvæmdastjóri Vestfjarðastofu segir að fjárhæðin, sem til skipta var, hafi hækkað í meðförum fjárlaganefndar Alþingis og að til Vestfjarða muni koma um 40 m.kr.

Hún segir að starfsemin verði svipuð á næsta ári einkum vegna tveggja evrópuverkefna sem Vestfjarðastofa er þátttakandi í. „Framlag til atvinnu-og byggðaþróunar hefur verið í svipaðri krónutölu í mörg ár þannig að hún nær ekki að halda í við launaþróun augljóslega. Landshlutasamtökin hafa ítrekað bent á þetta en fengið aðeins takmarkaðan hljómgrunn og þurft að sækja aukaframlag árlega.“

skipting Byggðastofnunar á framlaginu:

 Fjárlaganefnd bætti 35 m.kr. við fjárhæðina þannig að samtals eru 240 m.kr. til atvinnuráðgajfar.

Stjórn Byggðastofnunar ákvað á fundi sínum þann 15. desember síðastliðinn að styrkja þrjá meistaranema sem vinna að lokaverkefnum á sviði byggðamála. Auglýsing um styrkina var birt 1. september og rann umsóknarfrestur út 1. nóvember. Verkefnin sem sótt er um styrk til skulu hafa skírskotun til markmiða eða aðgerða byggðaáætlunar. Alls bárust níu umsóknir.

Heildarupphæð styrkjanna er tæplega ein milljón króna. Hver styrkur er að upphæð 330.000 kr. Styrkirnir eru fjármagnaðir af byggðaáætlun. Einn styrkþeginn er nemandi við Háskólasetur Vestfjarða.

Evaluating place attachment in times of climate change, disaster-risk and uncertainty

Styrkþegi er Emma Katherine Alvera Dexter, Háskólasetri Vestfjarða.

Verkefnið felur í sér könnun meðal íbúa á landsvísu um staðartengsl, vitund um loftslagsbreytingar og mat á hættu. Athugað verður hvort merkja megi svæðisbundinn mun í svörum íbúa mismunandi byggðarlaga sem samræmist ólíkri hamfarahættu svæðis. Einnig hver öryggiskennd svarenda er og traust til öryggisráðstafana og viðbragðsáætlana. Rannsóknin mun efla vitund um hvað vantar uppá þekkingu um hamfarahættu og gefa vísbendingar um hverskonar aðlögunar er þörf á neyðaráætlunum þegar fyrir liggur mat á staðbundinni þekkingu íbúa.

Valdið til þorpanna: Frá hverfisráðum til heimastjórna?

Styrkþegi er Steinunn Ása Sigurðardóttir, Háskóla Íslands.

Einn styrkjanna þriggja er áhugavert verkefni þar sem athugað verður hver upplifun íbúa smærri byggðakjarna í fjölkjarna sveitarfélögum er af stjórnsýslu og ákvarðanatöku sveitarfélags. Skoðuð verða áhrif hinna nýtilkomnu heimastjórna í Múlaþingi í samanburði við upplifun íbúa annars fjölkjarna sveitarfélags. Rannsóknin mun varpa ljósi á mögulega gagnsemi heimildar 38. greinar sveitarstjórnarlaga um nefnd fyrir hluta sveitarfélags, sem var í fyrsta sinn virkjuð með tilkomu svokallaðra heimastjórna í ný sameinuðu sveitarfélagi Múlaþings.

Ákveðið hefur verið að koma á fót fjórum heimastjórnum í nýju sveitarfélagi á sunnanverðum Vestfjörðum, sem verður til á næsta ári með sameiningu Vesturbyggðar og Tálknafjarðarhrepps.

Í ályktun nýafstaðinnar loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna, COP28 er hvatt til þess að fiskeldi verði aukið um 75% á árunum fram til 2040 frá 2020 í því skyni að auka matvælaframleiðslu heimsins. Fiskeldið er talið gefa heilbrigða matvöru með mun minna kolefnisspori en t.d. kjötframleiðsla og aukið fiskeldi stuðli því að draga úr loftslagsáhrifum iðnaðarframleiðslu heimsins. Alls undirrituðu 158 þjóðir yfirlýsinguna.

Í frumvarpi Matvælaráðherra Svandísar Svavarsdóttur sem er til kynningar í samráðsgátt stjórnvalda er lagt til að banna fiskeldi með laxfiskum á stórum svæðum við strandlengju landsins. Bætt er við núverandi svæði sem eru lokuð sjókvíaeldi bæði Eyjafirði og Öxarfirði.

Þessar áherslur sæta gagnrýni fyrirtækisins Laxóss ehf á Árskógssandi í Eyjafirði í umsögn þess um frumvarpið. Vísar fyrirtækið til ályktunar COP28 og segir frumvarpið skjóta skökku við. Ekki eigi að útiloka aðferðir sem hægt væri að rökstyðja að muni hafa hverfandi lítil áhrif á lífríkið í fjörðunum og vatnakerfi þeirra.

Í umsögninni segir að bæði í nútíð og í framtíð munu ýmsar aðferðir verða ákjósanlegar sem ekki ætti að útiloka fyrir fram með lögum. Aðferðir sem byggja á að minnka eða koma í veg fyrir vandamál vegna laxalúsa, minnka eldistíma í kvíum, lokuð eldiskerfi gætu komið til greina og því væri rétt að hafa þannig opið fyrir ýmsar lausnir sem gætu hentað.

Lýst er fyrirhuguðu fiskeldi Laxóss ehf., sem á að rísa á Árskógssandi við Eyjafjörð á næstunni og getur gefið íslensku landeldi rekstrarlegt forskot til að styrkja afkomu sína með því að hafa eldisfiskinn í sjókvíum einungis síðasta sumarið og haustið fyrir slátrun. Þegar fiskurinn er orðin á bilinu 1 til 2.5 kg að þyngd, í landeldi er hann settur út í kvíar að vori og kominn í sláturstærð fyrir veturinn. Aðferðin er bæði vistvæn, örugg og kostnaðarsparandi segir í umsögninni.

lágt kolefnisspor og hollur

„Hafa ber í huga að Íslenskur eldifiskur er hollur til neyslu, sýklalyfjanotkun nánast engin, inniheldur allar tegundirnar af lífsmikilvægum amínósýrum og inniheldur hollar fitusýrur eins og Omega 3 og Omega 6. Hann hefur eitt lægsta kolefnisspor af allri sambærilegri fæðu sem finnst á markaði. Íslenskt fiskeldi getur haft gríðarlega þýðingu fyrir íslenskt hagkerfi og atvinnulíf ef vandað verður til verka varðandi setningu laga og regluverks.“

Lítið sem ekkert sjókvíaeldi hafi verið í Eyjafirði og hnignandi ástand bleikjustofna í firðinum eigi sér aðrar skýringar en eldið.

Umsögnina ritar Guðmundur Valur Stefánsson, cand scient í fiska, vatna- og sjávarlíffræði, framkvæmdastjóri Laxóss ehf. og bóndasonur úr Hörgárdal.

Alþingi samþykkti 2021 að stefnt skyldi að því að lágmarksíbúafjöldi sveitarfélags væri 1000 manns.

Sveitarfélög með færri en 250 íbúa voru einnig skylduð til að hefja sameiningarviðræður við önnur sveitarfélög, eða vinna álit um stöðu sveitarfélagsins, getu þess til að sinna lögbundnum verkefnum og um þau tækifæri sem felast í mögulegum kostum sameiningar sveitarfélagsins við annað eða önnur sveitarfélög.

Reykhólahreppur skilaði í vor greinargerð um stöðu sameiningarviðræðna við nágrannasveitarfélögin.

Í haust barst svo umsögn innviðaráðuneytisins og niðurstaða þess er að sveitarfélagið er hvatt til að huga að þeim tækifærum sem kunna að felast í sameiningu við önnur sveitarfélög.

Sveitarstjórn hefur tekið á dagskrá til tveggja umræðna málefni sameiningar og bókaði um málið eftir síðari umræðu þann 13. desember:

„Sveitarstjórn Reykhólahrepps telur forsendur til þess að ganga til formlegra sameiningaviðræðna við önnur sveitarfélög ekki sterkar, vegna verkefnastöðu sveitarfélagsins og vinnu við hringrásarsamfélagið. Samþykkt samhljóða.“

Þar sem er talað um verkefnastöðu er átt við vinnu við Græna iðngarða, hringrásarsamfélagið á Reykhólum og uppbyggingu húsnæðis í tengslum við það.

Heilbrigðisráðherra hefur úthlutað 30 milljónum króna í styrki til frjálsra félagasamtaka vegna verkefna sem miða að því að vinna gegn fíknisjúkdómum og þá einkum ópíóíðafíkn. Sex verkefni hlutu styrk. Hæsti styrkurinn, átta milljónir króna, rennur til verkefnis Matthildar, samtaka um skaðaminnkun. Í því felst að koma á fót færanlegu úrræði til að veita fólki sem reykir ópíóíða eða örvandi vímuefni nærþjónustu á forsendum þess með skaðaminnkun að leiðarljósi.

Þetta er í annað sinn sem ráðherra auglýsir styrki til verkefna á vegum frjálsra félagasamtaka til að vinna gegn fíknisjúkdómum. Í auglýsingunni var áhersla lögð á að verkefni sem kæmu til greina skyldu byggja á faglegum grunni, hafa raunhæft markmið tengt því að vinna gegn fíknisjúkdómum og hafa skýrt upphaf og endi. Jafnframt að við lok verkefnis verði árangur af því metinn. Alls bárust umsóknir um sjö verkefni. Sex þeirra hlutu styrk en ein umsókn uppfyllti ekki skilyrði.

Foreldrahús hlaut 4,0 m.kr. til að veita fjölskyldum ráðgjöf sem snemmtækt inngrip vegna vímuefnanotkunar unglinga sem hluta af fyrirhuguðu forvarnarverkefni félagasamtakanna.

Matthildur, samtök um skaðaminnkun hlutu 3,6 m.kr. til að auka aðgengi að upplýsingum á vefnum um öruggari notkun löglegra og ólöglegra vímuefna og forvarnir gegn ofskömmtun.

Matthildur samtök um skaðaminnkun hlutu 8,0 m.kr. í færanlegt skaðaminnkunarverkefni fyrir fólk sem reykir ópíóíða og örvandi vímuefni.

Rótin hlaut 3,8 m.kr. til verkefnis sem miðar að því að þróa áfram og koma á fót lágþröskulda-heilbrigðisþjónustu fyrir konur sem glíma við heimilisleysi og alvarlegan vímuefnavanda.

Samhjálp hlaut 5,4 m.kr. til áframhaldandi innleiðingar áfallamiðaðrar nálgunar í meðferðarstarfi undir handleiðslu erlends sérfræðings.

SÁÁ hlutu 5,2 m.kr. til að útbúa aðgengilegt fræðsluefni með upplýsingum um aðgengi að meðferð og bjargráð sem nýtast til að draga úr neikvæðum afleiðingum ópíóíða.