Hvert leiðir ofbeldið? Er spurning sem kemur fyrir í kynningarstiklu splunkunýrrar íslenskrar kvikmyndar Eftirleikir sem sýnd verður á PIFF á föstudag. Í þetta sinn er svarið greinlega: beinustu leið á Ísafjörð! „Ég er að pakka í töskur og er helvíti spenntur að taka þátt í PIFF og sýna hátíðagestum myndina,“ sagði leikstjórinn Ólafur Árheim er blaðamaður heyrði í honum á dögunum.

Myndin fjallar um ofbeldisfull átök á milli nokkurra einstaklinga sem hrinda af stað keðjuverkun og vítahring hefndar. Hún var frumsýnd á RIFF nú í september við góðar undirtektir. „Ég er auðvitað mjög spenntur að sýna Vestfirðingum myndina. Eftirleikir er sálfræðilegur og svolítið vökvakenndur ógnartryllir og miðað við viðbrögð sem ég hef fengið frá RIFF virðist þetta vera eitthvað nýtt fyrir íslenska áhorfendur.“

Með helstu hlutverk fara Andri Freyr Sigurpálsson, Vivian Ólafsdóttir, Joi Johannsson og Eggert Þ. Rafnsson. Handritið skrifaði Ólafur Árheim ásamt Róbert Keshishzadeh.

Myndin verður sýnd í Ísafjarðarbíói í kvöld kl. 20 að sýningu lokinni mun Ólafur sitja fyrir svörum úr sal. Þess má geta að hún er stranglega bönnuð börnum. Nánari lýsingu á myndinni má finna á heimasíðu PIFF: https://piff.is/2024/events/fbf79b80-6b5a-4753-8229-f79f967e520c

Fyrir ættfræðiþyrsta má bæta við að Ólafur á ættir að rekja til Vestfjarða. Hörður Einarsson föðurafi hans var margrómaður skipstjóri frá Barðaströnd og Rauðasandi,og Steinunn Finnbogadóttir föðuramma hans var ljósmóðir frá Bolungavík (Finnbogi sem stofnaði fyrsta sjómannafélag Íslands) og Hróbergi í Steingrímsfirði. Og Pabbi Einar Harðarson var kaupfélagsstjóri á Flateyri áður en fjölskyldan flutti til Úganda í Afríku á 10. áratugnum, þar sem Ólafur eyddi sínum fyrstu árum.

Vestfirska laxeldifyrirtækið Arctic Fish sendi í gær 40 tonn af eldislaxi sem slátrað var þann dag af stað suður í flug í dag til Bandaríkjanna. Þotan flýgur full af laxi beint inn á JFK flugvöll í New York.

Þannig verða 40 tonn af laxi sem slátrað var í Bolungarvík í gær komin í búðir, jafnvel á Manhattan, um helgina segir í frétt á vef fyrirtækisins.

Kynningarefni um laxavinnsluna Drimlu í Bolungavík á ráðstefnu Lagarlífs í Hörpu í vikunni.

Willum Þór Þórsson heilbrigðisráðherra hefur ákveðið að lækka almennt gjald fyrir brjóstaskimun úr 6.098 kr. í 500 kr. og tekur breytingin gildi 14. október. Þetta kemur fram í tilkynningu frá heilbrigðisráðuneytinu. Þar segir að skimun er mikilvæg forsenda snemmgreiningar brjóstakrabbameina og hafi mikinn ávinning fyrir einstaklinga og samfélag. Snemmgreining þýði einfaldari meðferð, bættar lífslíkur og dregur úr kostnaði heilbrigðiskerfisins.

Willum Þór kynnti ákvörðun sína á fréttamannafundi á Brjóstamiðstöð Landspítala í gær. Hann segir lækkun gjaldsins lið í því markmiði stjórnvalda að efla forvarnir, jafna aðgengi að þjónustu og bæta þannig lýðheilsu: „Með því að lækka komugjaldið, samfara góðri, markvissri fræðslu og með stuðningi og hvatningu atvinnulífsins fyrir þátttöku kvenna í skimunum, stuðlum við að því að konur sjái hvað þetta er mikilvægt og geti forgangsraðað heilsu sinni með því að mæta í skimun.“

Svanheiður Lóa Rafnsdóttir, yfirlæknir Brjóstamiðstöðvar Landspítala, segir ákvörðun ráðherra vera tímamót fyrir kvenheilsu. Kostnaðurinn hafi verið hindrun fyrir margar konur. Hún telji víst að lækkun gjaldsins muni auka þátttökuna sem er brýnt til að ná góðum árangri, draga úr dánartíðni brjóstakrabbameins og bæta lífsgæði þeirra sem greinast.

Viðmið fyrir góðum árangri af brjóstaskimunum er 75% þátttaka kvenna á skimunaraldri. Um 75.000 konur eru í þessum hópi hér á landi og var þátttakan 56% árið 2023.

Í gær lagði fjármála- og efnahagráðsráðherra Sigurður Ingi Jóhannsson f.h. íslenska ríkisins fram endurskoðaðar kröfur um hvað teljist þjóðlenda á svæði 12 sem eru eyjar og sker við landið. Óbyggðanefnd hefur auglýst kröfurnar og veitt landeigendum frest til 13. janúar 2025 til þess að lýsa sínum kröfum.

Áður hafði þáverandi fjármála- og efnahagsráðherra Þórdís Kolbrún Gylfadóttir sent kröfulýsingu ríkisins 2. febrúar 2024. Tveimur mánuðum síðar 5. apríl tilkynnti ráðherrann að kröfurnar hefðu verið teknar til endurskoðunar.

Við endurskoðunina var rannsakað sérstaklega stórstraumfjöruborð og hvar það liggur á hverjum stað. Lagt var grundvallar að allt landsvæði innan ystu marka stórstraumsfjöruborðs meginlandsins teljist
vera utan svæðis 12 og þar með utan kröfulýsingar íslenska ríkisins.

Sömu sjónarmið voru lögð til grundvallar varðandi stórstraumsfjöruborð eyja sem teljast til eignarlanda, þ.e. allt landsvæði innan ystu marka stórstraumsfjöruborðs heimaeyju telst hluti heimaeyjunnar.

Hvað varðar kröfusvæðið í heild sinni, hefur lýstum kröfum í landfræðilegar einingar ofan sjávar fækkað úr rétt tæplega 2000 í rétt rúmlega 1000 segir í samantekt lögmanna íslenska ríkisins.

Grímsey og Borgarey verði þjóðlenda

Við fyrstu sýn er ekki að sjá að miklar breytingar hafi orðið á kröfugerð ríkisins á Vestfjörðum. Áfram er gerð krafa um að Grímsey á Steingrímsfirði og Borgarey í Ísafjarðardjúpi verði þjóðlenda. Sama á við um Djúphólma við Æðey.

Eins er óbreytt að ríkið lítur á Æðey, Vigur og Ögurhólma í Ísafjarðardjúpi sem einkalönd. Hrútey og Djúphólmi er einnig utan kröfu ríkisins. Til dæmis eru Árnesey, Drangey, Landeyjar Rifsker og Selsker í Árneshreppi einnig uan kröfugerðar ríkisins.

Breytingar eru líklega helst kröfur í sker ríkisins við eyjar í Breiðafirði og þá í þá veru að þeim fækki.

Opinn kynningarfundur á vegum Orkubúsins vegna umhverfismatsskýrslu Kvíslatunguvirkjunar var haldinn í félagsheimilinu á Hólmavík þann 3.október. Fundurinn var vel sóttur en tæplega 40 manns sátu fundinn.

Sölvi Sólbergsson framkvæmdarstjóri orkusviðs opnaði fundinn með kynningu á áhrifum virkjunarinnar á afhendingaröryggi á Ströndum.

Sigmar Steingrímsson frá Verkís, sem hefur unnið umhverfismatsskýrsluna fyrir Orkubúið, kynnti umhverfismatsskýrsluna fyrir fundargestum. Farið var yfir helstu kennistærðir virkjunarinnar, lýsingu framkvæmdarinnar, umhverfisáhrif (aðallega vatnalíf, landslag og ásýnd) og niðurstöður umhverfismatsins.

Gunnar Páll Eydal einnig frá Verkís kynnti vinnu við gerð deiliskipulags vegna Kvíslatunguvirkjunar. Hann fór yfir skipulagsferlið bæði á stigi aðal- og deiliskipulags. Vinna við aðalskipulag er á vegum Strandabyggðar.

Að loknum erindunum gafst fundargestum tækifæri á að spyrja spurninga og sköpuðust góðar umræður. Þá voru fundargestir hvattir til að kynna sér umhverfismatið og bent á að enn væri hægt að senda inn umsagnir vegna umhverfismatsins og deiliskipulagsins.

Þann 2. október lagði Örkin upp frá Akureyri með Maríu Júlíu BA 36 hið gamla  björgunarskip Vestfirðinga, áleiðis til Húsavíkur og komu bátarnir þangað í gærkveldi.

María Júlía fer í slipp á Húsavík til viðgerða en það hefur legið undir skemmdum við Ísafjarðarhöfn árum saman þrátt fyrir að vera friðað samkvæmt lögum.

María Júlía er smíðuð úr eik í Frederikssund í Danmörku árið 1950 og er 108 brl, 30,14 m mesta lengd, 6,62 m br og 3,32 m á dýpt. Skipið þjónaði lengi sem björgunarskip Vestfirðinga frá 1950-1969 auk þess að hafa verið bæði notað sem hafrannsóknaskip og landhelgisgæsluskip. Talið er að áhöfn skipsins hafi bjargað um tvö þúsund manns.

Flutningur skipsins í slipp fékk úthlutun úr ríkissjóði upp á 15 milljónir og gáfu einkaaðilar vilyrði um annað eins. Fyrst var skipið dregið í slipp á Akureyri og hefur verið þar síðasta eitt og hálfa árið. Þar var m.a. gerð frumathugun, hreinsun og lagfæring og húsið fjarlægt.

Á Húsavík fer María Júlía í slipp Norðursiglingar sem fóstrar það á meðan frekari skrokkviðgerð fer fram. Skipið mun liggja við bryggju á Húsavík þar til framkvæmdum í Slippnum við endurnýjun á dráttarbraut, sleða og hliðarfærslum lýkur en sú vinna er langt komin.

Það eru Hollvinasamtök Maríu Júlíu sem hafa unnið að því að skipið verði gert upp og því fengið nýtt hlutverk. Gert er ráð fyrir að verkefnið taki nokkur ár.

Af vefsíðunni skipamyndir.com

Mennta- og barnamálaráðherra, undirritaði í dag samninga við sjö landshlutasamtök sveitarfélaga um ráðningu verkefnisstjóra sem leiða mun undirbúning að stofnun svæðisbundins farsældarráðs í hverjum landshluta fyrir sig.

Með samningunum hafa öll sveitarfélög landsins skuldbundið sig til þess að hefja vinnu við að hrinda 5. grein laga um þjónustu í þágu farsældar barna í framkvæmd.

Markmiðið er að börn og foreldrar geti fengið aðgang að samþættri þjónustu við hæfi, án hindrana.

Samningurinn er byggður á niðurstöðum starfshóps mennta- og barnamálaráðuneytisins um samhæfða svæðaskipan í málefnum barna. Að mati starfshópsins voru mikil tækifæri fólgin í því að starfrækja farsældarráðin eftir gildandi landshlutaskiptingu sveitarfélaga enda þau vön að vinna á þeim grunni. Það er því einkar ánægjulegt að sveitarstjórnarfólk landsins hafi tekið undir þessa megintillögu hópsins.

Verkefnisstjórinn mun vinna í nánu samstarfi við forsvarsmenn innleiðingar farsældarþjónustu í sveitarfélögum landshlutans og leiða saman það fagfólk sem vinnur að málefnum barna í því skyni að undirbúa svæðisbundið farsældarráð. Samningurinn er gerður til tveggja ára.