Ráðgjöf Hafrannsóknastofnunar fyrir næsta fiskveiðiár er mikið áfall. Fiskifræðingar ráðleggja að þorskkvótinn verði minnkaður um sex prósent, úr 272.593 tonnum í 256.593 tonn.
Þorskstofninn virðist í frjálsu falli. Stofnvísitölur þorskins sem eru mikilvægur liður í stofnstærðarmati, vísa allar nánast lóðrétt niður og hafa gert undanfarin þrjú ár. Nú er stofnvísitalan svipuð og hún var um 2010 en þá var kvótinn um 170 þúsund tonn. Horfur eru hverfandi á því að takast megi að snúa þessari miklu og hröðu niðursveiflu þorsksins við. Nýliðun stofnsins hefur verið léleg um margra ára skeið. Nú eru 35 ár síðan almennilegur þriggja ára þorskárgangur bættist við veiðistofninn. Grátt bætist síðan ofan á svart með því að fiskifræðingar virðast vera búnir að týna stórum hluta af svokölluðum milliþorski, sem er fiskur milli 30 og 80 sentimetrar á lengd og á að vera hryggjarstykkið í veiðanlegum hluta þorskstofnsins.
Hingað erum við komin eftir nálega 40 ára þrotlausa „friðun“ með tilraunum til uppbyggingar á þorskstofninum. Þessi auðlind skilaði stöðugt á bilinu 350 til 500 þúsund tonna ársafla á árabilinu 1955 til um 1980. Allar götur frá um 1990 fram til nú hefur kvótaársaflinn rokkað frá um 270 þúsund tonnum niður í 165 þúsund tonn. Þegar kvótakerfið var sett á fyrir um fjórum áratugum var því heitið að nú skyldi þorsksstofninn byggður upp svo hann gæfi um hálfa milljón tonna í árlega veiði. Eftir allar þær fórnir sem hafa verið færðar með „hagræðingu“ sem leitt hafa af sér stórtjón á sjávarbyggðum og mannlífi allt umhverfis landið þá er árangurinn sá árið 2020 að við sitjum uppi með þorskstofn sem virðist minnka mjög hratt og stjórnlaust. Loðnustofninn hruninn. Það er nú öll „fiskveiðistjórnunin.“ Dýrasta hagfræði- og líffræðitilraun Íslandssögunnar.
Þessi válegu tíðindi af fúskinu í veiðistjórnuninni sem viðgengist hefur um árabil, lengst af í skjóli sjávarútvegsráðherra Sjálfstæðisflokksins, verða enn ískyggilegri þegar við lítum norður í Barentshaf. Þar er veiðum og nýtingu stýrt af Norðmönnum og Rússum í sameiningu. Á næsta ári ráðleggja fiskifræðingar að þorskveiðar í Barentshafi verði auknar um 20 prósent – heilan fimmtung! Þær fari þannig úr 738 þúsund tonnum í 885.600 tonn. Þar segja menn að þeir treysti sér til að auka veiðarnar vegna þess að hrygningarstofn Barentshafsþorsksins sé sterkur.
Íslenskir hrokagikkir í sjávarútvegi hælast oft að því að hér sé „heimsins besta fiskveiðistjórnunarkerfi.“ Þetta fólk er með allt á hælunum. Ég kalla eftir uppgjöri um nýtingarstefnu fiskistofna við Ísland. Innleiða þarf nýja hugsun ef ekki á að fara verr.
Inga Sæland, alþingismaður og formaður Flokks fólksins.
