Innheimtustofnun sveitarfélaga mun leiðrétta ofteknar innheimtuþóknanir vegna vangoldinna meðlagskrafna sem stofnunin innheimti á tímabilinu nóvember 2018 þar til í desember 2021. Alls er fjöldi leiðréttinga 906 og nemur heildarupphæð endurgreiðslna um 70 milljónum króna, þar af eru vextir og dráttarvextir um 7 milljónir króna.
Þegar ný stjórn Innheimtustofnunar sveitarfélaga, sem var skipuð í desember 2021, tók við blasti við að verulegur vafi lék á um lögmæti innheimtuþóknana. Ný stjórn tók þá ákvörðun að rukka ekki innheimtuþóknanir á meðan málið var til skoðunar. Í júní 2022 samþykkti stjórnin að leita eftir lögfræðiáliti frá Lagastofnun Háskóla Íslands til að fá úr því skorið hvort lagaheimild hefði verið fyrir því að leggja sérstaka þóknun á innheimtu stofnunarinnar sem beindist að launagreiðendum. Lögfræðiálitið er afdráttarlaust um að slík lagaheimild sé ekki til staðar, og setti Innheimtustofnun sveitarfélaga strax af stað vinnu við að leiðrétta innheimtuþóknun hjá þeim einstaklingum sem höfðu greitt hana.
Þeirri vinnu er nú lokið og hefur hvert tilvik verið kannað sérstaklega og viðeigandi upplýsinga aflað um þau. Í framhaldinu koma þrír möguleikar til greina; skuldajöfnuður að fullu, skuldajöfnuður að hluta og að lokum endurgreiðsla á innheimtugjöldum. Tilvikum dánar- og þrotabúa verður einnig hagað með sama hætti. Allir viðskiptavinir sem eiga rétt á leiðréttingu fá á næstu dögum sent bréf með upplýsingum um næstu skref.
Aldís Hilmarsdóttir, formaður stjórnar Innheimtustofnunar sveitarfélaga: „Að mati nýrrar stjórnar lék verulegur vafi á um lögmæti þess að rukka innheimtuþóknanir og þær hafa ekki verið innheimtar hjá stofnuninni eftir að núverandi stjórn tók við. Við fengum mjög afgerandi lögfræðiálit um að engin lagaheimild væri fyrir hendi og við ætlum að leiðrétta fljótt og vel. Viðskiptavinir stofnunarinnar þurfa ekki að aðhafast neitt, við munum senda bréf á alla einstaklinga sem munu fá leiðréttingu og þar kemur fram hvernig við ætlum að vinna málið.“
Í álitsgerð um lögmæti innheimtuþóknunar við innheimtu meðlagskrafna hjá launagreiðendum meðlagsgreiðenda sem Lagastofnun Háskóla Íslands vann segir að Innheimtustofnun sveitarfélaga getur ekki lagt innheimtuþóknun eða -kostnað á launagreiðendur meðlagsgreiðenda án viðhlítandi lagaheimildar. Slík lagaheimild er ekki fyrir hendi í lögum nr. 54/1971. Í því sambandi breytir engu að einkaréttarlegum aðila, þ.e. innheimtufyrirtæki, hefur verið falið að innheimta kröfurnar fyrir hönd Innheimtustofnunar.
Um er að ræða innheimtu Officio ehf sem forstöðumaður Innheimtustofnunar á Ísafirði á og rekur. Fyrrverandi forstjóri gerði samning við Officio ehf um innheimtuna í maí 2020 og er endurgreint fyrir innheimtu frá þeim tíma til ársloka 2021. Samningurinn var ekki kynntur stjórn eða samþykktur af hennar hálfu.
Mál þetta snýst fyrst og fremst um þá innheimtuþóknun sem Officio ehf. lagði á launagreiðendur meðlagsgreiðenda og eftir atvikum innheimtukostnað sem var lagður á launagreiðendur fyrir þann tíma.
