„Hugtakið „við“ rúmar okkur öll. Hvort sem við erum einstaklingar, hópar eða þjóðir. Það er hinsvegar tilhneiging til aðgreiningar: Við og hin. Við reisum múra í stað þess að rífa þá.“ Svona talar Kristbergur Ó. Pétursson um sýningu sína, „Við“ sem opnar í Edinborgarhúsinu, í Slunkaríki í Bryggjusal föstudaginn 13. júlí kl. 16:00. Léttar veitingar og allir velkomnir.
Hann segir jafnframt: „Ég hugsa stundum um hvort bækur og sjónvarpsefni í æsku hafi innrætt mér fordóma. Þær voru óteljandi kúrekamyndir sem sýndu þjóðarmorð á indíánum og stríðsmyndir þar sem Japanir og Þjóðverjar voru útmálaðir sem hálfgerðar ófreskjur og síðan stráfelldir af góðu gæjunum í hinum ósigrandi bandaríska her. Leikir okkar strákanna voru í þessum anda, byssuleikir eða tindátaleikir. Við áttum heri af tindátum, (eða réttara sagt plastdátum því þeir voru úr plasti) sem við röðuðum upp í fylkingar í hrauninu. Bókmenntir bernskuáranna voru Fimm-bækurnar vinsælu eftir Enid Blyton og þær endurspegluðu sömuleiðis ákveðna tvískiptingu.“
Úr Wikipedia:
„Á síðari árum hafa ýmsir gagnrýnt bækur Enid Blyton fyrir viðhorf sem koma fram í þeim, bæði hvað varðar kynþætti, stéttaskiptingu og kynjahlutverk. Þetta kemur fram í orðalagi, staðalímyndum og mörgu öðru. Brotamennirnir eru oft dökkir yfirlitum og útlendingslegir. Helstu óvinir Dodda voru upprunalega svertingjadúkkur en í nýlegum sjónvarpsþáttum koma önnur leikföng í stað þeirra. Stéttaskiptingin miðast líka við breskt samfélag á fyrri hluta 20. aldar. Söguhetjur Enid Blyton eru allar af miðstétt, fólk af lægri stéttum er yfirleitt óheflað og fáfrótt. Á seinni árum hafa útgefendur bóka Enid Blyton stundum gert breytingar á textanum til að draga úr þessum viðhorfum.“
„Það er hvorki ætlun mín að deila á á Enid Blyton né kryfja bernskuna.“ Segir Kristbergur. „En bernskuminningar mínar kallast á við hugleiðingar um áleitin samfélagsleg málefni, tilhneiginguna til að jaðarsetja framandi hópa og einstaklinga. Útgangspunkturinn í hugleiðingum mínum er að við erum öll á sama báti.“
„Það er tenging á milli umræddra bóka eftir E.B. og myndraðar á sýningunni. Tengingin er fólgin í bókartitlunum á einfaldan hátt: Orðinu Fimm er skipt út fyrir orðið Við. Dæmi: Fimm á fjöllum uppi verður: Við á fjöllum uppi. Fimm á flótta verður Við á flótta. Og svo framvegis. Þar sem skýringum mínum sleppir er það áhorfandans að túlka og tengja að eigin vitund.“
Sæbjörg
bb@bb.is
